ایمیل این مقاله
دوره 31، شماره 254: هفته چهارم آبان ماه 1392:1529-1539 |
آگاهی جنسیتی پزشکان مستقر در درمانگاه‌های عمومی، تخصصی و فوق تخصصی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و رضایتمندی مراجعین از آن‌ها
چکیده
مقدمه: تعامل پزشک- بیمار یک ماتریکس فرهنگی- اجتماعی- روانی- اقتصادی است که امروزه با طرح موضوع جنسیت چشم‌انداز جدیدی از این رابطه‌ی تعاملی حرفه‌ای ارائه شده است. در آموزش پزشکی نیز آگاهی جنسیتی با دو مقوله‌ی حساسیت جنسیتی و ایدئولوژی مربوط به نقش جنسیت مطرح می‌باشد. برای تحقق شعار بیمار محوری و ارائه‌ی خدمات بهداشتی- درمانی مبتنی بر نیاز، این مطالعه با هدف شناخت رابطه‌ی آگاهی جنسیتی و رضایتمندی مراجعین از آن‌ها در سال 1391 انجام گرفت.
روش‌ها: این مطالعه ی توصیفی- تحلیلی در شش ماه اول سال 1391 در سطح درمانگاه‌های عمومی و تخصصی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. 150 پزشک شرکت‌کننده به صورت تصادفی ساده از بین پزشکان این درمانگاه‌ها انتخاب شدند. آگاهی جنسیتی پزشکان به وسیله‌ی پرسشنامه‌ی آگاهی جنسیتی N-GAMS (The Nijmegen Gender Awareness in Medicine Scale) مورد بررسی قرار گرفت. شرکت‌کنندگان در مطالعه به روش آسان و در دسترس از بین مراجعین به پزشکان متخصص و عمومی مستقر در این مراکز انتخاب شدند و با پرسشنامه‌ی مشارکت بیمار PICS (Perceived Involvement in Care Scale) مورد بررسی قرار گرفتند. رضایتمندی بیماران بر اساس چک لیست مربوطه از بین 423 بیمار مراجعه‌کننده به این درمانگاه‌ها تعیین گردید. اطلاعات خام به وسیله‌ی نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 21 با اجرای آزمون‌های توصیفی و تحلیلی از جمله ANOVA، Student-t و 2χ انجام گرفت.
یافته‌ها: در این مطالعه 150 پزشک متخصص و عمومی حضور داشتند که اکثر آن‌ها را متخصصین تشکیل می‌دادند. میانگین امتیازات مربوط به خرده مقیاس حساسیت جنسیتی در مورد پزشکان مرد بیشتر بود، با این حال این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود. همچنین پزشکان مرد امتیاز بالاتری در خرده مقیاس ایدئولوژی نقش جنسیتی کسب نمودند که این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار بود. این یافته‌ها به این معنی است که آگاهی جنسیتی پزشکان مرد نسبت به پزشکان زن کمتر بود و بیشتر از تفکر کلیشه‌ای نسبت به جنس پزشک و بیمار برخوردار بودند. همچنین در این مطالعه آگاهی جنسیتی پزشکان عمومی با توجه به امتیازات کسب‌شده کمتر از متخصصین برآورد شد. با بررسی 423 پرسشنامه‌ی مربوط به بیماران مشخص شد که بیماران زن و مرد از پزشکان مرد بیشتر از پزشکان زن است که البته این تفاوت از لحاظ آماری معنی‌دار نبود.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان دادند که آگاهی پزشکان زن در مورد مسایل مربوط به جنسیت از پزشکان مرد بیشتر است، با این حال این امر موجب افزایش رضایتمندی مراجعین از آن‌ها نگردید. این مشاهده می‌تواند با مسایلی چون ازدحام مراجعین در درمانگاه‌های مراکز آموزشی، فقدان وقت کافی پزشکان برای پرداختن به مسایل جانبی، تفکر سنتی جامعه‌ی ایران نسبت به جنسیت پزشک و اعتقاد بیشتر به پزشکان مرد قابل توجیه باشد. تحقق شعار بیمار محوری مستلزم ایجاد فرهنگ پذیرش و فرصت عادلانه برای بیمار می‌باشد.
واژگان کلیدی
تمام متن:
PDFمراجع
References
Roter DL, Hall JA, Aoki Y. Physician gender effects in medical communication: a meta-analytic review. JAMA 2002; 288(6): 756-64.
Henderson JT, Weisman CS. Physician gender effects on preventive screening and counseling: an analysis of male and female patients' health care experiences. Med Care 2001; 39(12): 1281-92.
Street RL, O'Malley KJ, Cooper LA, Haidet P. Understanding concordance in patient-physician relationships: personal and ethnic dimensions of shared identity. Ann Fam Med 2008; 6(3): 198-205.
Committee on Understanding and Eliminating Racial and Ethnic Disparities in Health Care, Board on Health Sciences Policy, Institute of Medicine. Unequal Treatment: Confronting Racial and Ethnic Disparities in Health Care (full printed version). Washington, DC: National Academies Press; 2003.
Fiscella K, Meldrum S, Franks P, Shields CG, Duberstein P, McDaniel SH, et al. Patient trust: is it related to patient-centered behavior of primary care physicians? Med Care 2004; 42(11): 1049-55.
Cabana MD, Jee SH. Does continuity of care improve patient outcomes? J Fam Pract 2004; 53(12): 974-80.
Williams GC, McGregor HA, King D, Nelson CC, Glasgow RE. Variation in perceived competence, glycemic control, and patient satisfaction: relationship to autonomy support from physicians. Patient Educ Couns 2005; 57(1): 39-45.
O'Malley AS, Sheppard VB, Schwartz M, Mandelblatt J. The role of trust in use of preventive services among low-income African-American women. Prev Med 2004; 38(6): 777-85.
Jackson JL. Communication about symptoms in primary care: impact on patient outcomes. J Altern Complement Med 2005; 11(Suppl 1): S51-S56.
Little P, Everitt H, Williamson I, Warner G, Moore M, Gould C, et al. Observational study of effect of patient centredness and positive approach on outcomes of general practice consultations. BMJ 2001; 323(7318): 908-11.
Cooper LA, Roter DL, Johnson RL, Ford DE, Steinwachs DM, Powe NR. Patient-centered communication, ratings of care, and concordance of patient and physician race. Ann Intern Med 2003; 139(11): 907-15.
King WD, Wong MD, Shapiro MF, Landon BE, Cunningham WE. Does racial concordance between HIV-positive patients and their physicians affect the time to receipt of protease inhibitors? J Gen Intern Med 2004; 19(11): 1146-53.
Laveist TA, Nuru-Jeter A. Is doctor-patient race concordance associated with greater satisfaction with care? J Health Soc Behav 2002; 43(3): 296-306.
Laveist TA, Nuru-Jeter A, Jones KE. The association of doctor-patient race concordance with health services utilization. J Public Health Policy 2003; 24(3-4): 312-23.
Beach MC, Roter DL, Wang NY, Duggan PS, Cooper LA. Are physicians' attitudes of respect accurately perceived by patients and associated with more positive communication behaviors? Patient Educ Couns 2006; 62(3): 347-54.
Lasser KE, Mintzer IL, Lambert A, Cabral H, Bor DH. Missed appointment rates in primary care: the importance of site of care. J Health Care Poor Underserved 2005; 16(3): 475-86.
Stevens GD, Mistry R, Zuckerman B, Halfon N. The parent-provider relationship: does race/ethnicity concordance or discordance influence parent reports of the receipt of high quality basic pediatric preventive services? J Urban Health 2005; 82(4): 560-74.
Tai-Seale M, Bramson R, Drukker D, Hurwicz ML, Ory M, Tai-Seale T, et al. Understanding primary care physicians' propensity to assess elderly patients for depression using interaction and survey data. Med Care 2005; 43(12): 1217-24.
Weisse CS, Foster KK, Fisher EA. The influence of experimenter gender and race on pain reporting: does racial or gender concordance matter? Pain Med 2005; 6(1): 80-7.
Flocke SA, Gilchrist V. Physician and patient gender concordance and the delivery of comprehensive clinical preventive services. Med Care 2005; 43(5): 486-92.
Franks P, Bertakis KD. Physician gender, patient gender, and primary care. J Womens Health (Larchmt) 2003; 12(1): 73-80.
Garcia JA, Paterniti DA, Romano PS, Kravitz RL. Patient preferences for physician characteristics in university-based primary care clinics. Ethn Dis 2003; 13(2): 259-67.
Cooper LA, Beach MC, Johnson RL, Inui TS. Delving below the surface. Understanding how race and ethnicity influence relationships in health care. J Gen Intern Med 2006; 21(Suppl 1): S21-S27.
Doyal L, Payne S, Cameron A. Promoting gender equality in health. Manchester, UK: Equal Opportunities Commission; 2003.
Verdonk P, Benschop YW, De Haes HC, Lagro-Janssen TL. Medical Students' Gender Awareness. Sex Roles 2008; 58(3-4): 222-2345.
Weisman CS, Teitelbaum MA. Physician gender and the physician-patient relationship: recent evidence and relevant questions. Soc Sci Med 1985; 20(11): 1119-27.
Brink-Muinen A, Bensing JM, Kerssens JJ. Gender and communication style in general practice. Differences between women's health care and regular health care. Med Care 1998; 36(1): 100-6.
Charon R, Greene MG, Adelman R. Women readers, Women doctors: A feminist reader-response theory for medicine. In: More ES, Milligan MA, Editors. The empathic practitioner: Empathy, gender and medicine. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press; 1994. p. 205.
Hall JA, Irish JT, Roter DL, Ehrlich CM, Miller LH. Gender in medical encounters: an analysis of physician and patient communication in a primary care setting. Health Psychol 1994; 13(5): 384-92.
Law SA, Britten N. Factors that influence the patient centredness of a consultation. Br J Gen Pract 1995; 45(399): 520-4.
Roter D, Lipkin M, Jr., Korsgaard A. Sex differences in patients' and physicians' communication during primary care medical visits. Med Care 1991; 29(11): 1083-93.
Shapiro J, Schiermer DD. Resident psychosocial performance: a brief report. Fam Pract 1991; 8(1): 10-3.
Shapiro J. Patterns of psychosocial performance in the doctor-patient encounter: a study of family practice residents. Soc Sci Med 1990; 31(9): 1035-41.
Schmittdiel J, Grumbach K, Selby JV, Quesenberry CP, Jr. Effect of physician and patient gender concordance on patient satisfaction and preventive care practices. J Gen Intern Med 2000; 15(11): 761-9.
Delgado A, Lopez-Fernandez LA, Luna JD. Influence of the doctor's gender in the satisfaction of the users. Med Care 1993; 31(9): 795-800.
Bertakis KD, Helms LJ, Callahan EJ, Azari R, Robbins JA. The influence of gender on physician practice style. Med Care 1995; 33(4): 407-16.
Hall JA, Irish JT, Roter DL, Ehrlich CM, Miller LH. Satisfaction, gender, and communication in medical visits. Med Care 1994; 32(12): 1216-31.
Elderkin-Thompson V, Waitzkin H. Differences in clinical communication by gender. J Gen Intern Med 1999; 14(2): 112-21.
Cooper-Patrick L, Gallo JJ, Gonzales JJ, Vu HT, Powe NR, Nelson C, et al. Race, gender, and partnership in the patient-physician relationship. JAMA 1999; 282(6): 583-9.
Linn LS, Cope DW, Leake B. The effect of gender and training of residents on satisfaction ratings by patients. J Med Educ 1984; 59(12): 964-6.
|
