TY - JOUR ID - 26276 TI - کاربرد مواد جایگزین سرب در حفاظ‌های بکار رفته برای تضعیف پرتوهای ایکس و گاما در محدوده‌ی انرژی‌های رادیولوژی تشخیصی: مقاله‌ی مروری JO - مجله دانشکده پزشکی اصفهان JA - JIMS LA - fa SN - 1027-7595 AU - صفری, آرش AU - مرتضوی, سید محمدجواد AU - سرائی, پویا AD - استادیار، گروه رادیولوژی، دانشکده‌ی پیراپزشکی، و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات حفاظت در برابر پرتوهای یون‌ساز و غیر یون‌ساز، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران AD - استاد، گروه فیزیک و مهندسی پزشکی، دانشکده‌ی پزشکی، و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات حفاظت در برابر پرتوهای یون‌ساز و غیر یون‌ساز، دانشکده‌ی پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران AD - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه رادیولوژی، دانشکده‌ی پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 40 IS - 691 SP - 832 EP - 842 KW - حفاظت در برابر اشعه KW - حفاظ‌های غیرسربی KW - پرتونگاری تشخیصی DO - 10.48305/jims.v40.i691.0832 N2 - مقاله مروریسرب، پرکاربردترین ماده برای ساخت حفاظ‌های پرتویی در بخش‌های رادیولوژی تشخیصی می‌باشد، زیرا توانایی آن در تضعیف پرتوهای ایکس به دلیل عدد اتمی و چگالی بالا نسبت به سایر مواد برتر بوده و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه‌تر می‌باشد. از طرفی، حفاظ‌های سربی معایب جدی مانند سمیت و وزن بالا، انعطاف‌پذیری و پایداری کمی دارند. لذا لزوم استفاده از حفاظ‌های عاری از سرب، توسط محققین در سال‌های اخیر به طور جدی مطرح شده است. هدف از این مطالعه، مروری بر مواد و ترکیبات جایگزین سرب در محافظ‌های پرتویی و همچنین میزان اثربخشی آن‌ها در رفع محدودیت‌های حفاظ‌های سربی رایج می‌باشد. در بین جستجوهای صورت گرفته در پایگاه‌های داده‌ای از قبیل Google Scholar, Web of Science, Medline, Scopus و Embase با کلید واژه‌های حفاظت در برابر اشعه، حفاظ‌های غیرسربی، پرتونگاری تشخیصی، در مجموع 83 مقاله مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به طیف گسترده‌ی مواد قابل استفاده در حفاظ‌های پرتویی، نتایج نشان می‌دهند علاوه بر عدد اتمی، سایز ذرات نیز می‌تواند در افزایش قابلیت حفاظ‌ها مؤثر واقع شود تا جایی که ترکیبات پیشنهاد شده در سایز نانو بازده تضعیف پرتوی بیشتری داشتند. همچنین در مقایسه با حفاظ‌های تک ماده و یا ترکیب‌های پلیمری رایج، کامپوزیت‌های پلیمری چند لایه، احتمال نفوذ اشعه‌ی ایکس را به طور مؤثرتری کاهش داده‌اند. تحقیقات برای یافتن مواد جایگزین سرب و بهینه‌سازی حفاظ‌های پرتویی همچنان ادامه دارد زیرا دستیابی به حفاظ سبک، منعطف، ارزان و با قابلیت تضعیف بالا در کل طیف انرژی‌های تشخیصی دشوار می‌باشد. UR - https://jims.mui.ac.ir/article_26276.html L1 - https://jims.mui.ac.ir/article_26276_b7bdbe2656b5764279f766d376693b8f.pdf ER -