مقایسه اثرات داروهای آنتی‌سایکوتیک آتییپک و سنتی بر روی سطح چربی خون

روح افزا, حمید رضا; خانی, اعظم; افشار, حمید; یزدخواستی, صفورا; گلشاهی, جعفر

مقایسه اثرات داروهای آنتی‌سایکوتیک آتییپک و سنتی بر روی سطح چربی خون

نوع مقاله : مقاله های پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار، مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان، پژوهشکده‌ی قلب و عروق اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

² دستیار پژوهشی، مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان، پژوهشکده‌ی قلب و عروق اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

³ دانشیار، مرکز تحقیقات سایکوسوماتیک، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

⁴ مرکز تحقیقات بازتوانی قلبی، پژوهشکده‌ی قلب و عروق اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

⁵ دانشیار، مرکز تحقیقات بازتوانی قلبی، پژوهشکده‌ی قلب و عروق اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی مصرف کننده‌ی داروهای آنتی‌سایکوتیک، بسیار مستعد اختلالات متابولیک نظیر افزایش وزن، دیس‌لیپیدمی و مقاومت به انسولین می‌باشند. هدف از این مطالعه، مقایسه‌ی اثرات داروهای آنتی‌سایکوتیک آتییپک و سنتی بر روی سطح چربی خون بود.روش‌ها: در این مطالعه، 128 بیمار دچار اسکیزوفرنی به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه، داروی آنتی‌سایکوتیک سنتی و دیگری داروی آنتی‌سایکوتیک آتیپیک دریافت کردند. هیچ‌ کدام از دو گروه، طی سال گذشته هیچ داروی آنتی‌سایکوتیکی دریافت نکرده بودند. برای هر یک از شرکت کنندگان، اطلاعات دموگرافیک و پرسش‌نامه‌ی غذایی تکمیل شد. سطوح پروفایل چربی‌های خون و آپولیپوپروتئین A و B ار طریق نمونه‌گیری خون پس از 12 ساعت ناشتا، از ورید آنته‌کوبیتال، اندازه‌گیری شد. آزمون Student-t برای مقایسه‌ی دو گروه مورد استفاده قرار گرفت.یافته‌ها: در دو گروه، تفاوت معنی‌داری از نظر سن، جنس، مدت زمان بیماری و مصرف دارو و سن در زمان شروع بیماری وجود نداشت. بیماران گروه آتیپیک، از داروهای کلوزاپین و رسپریدون (9/46 درصد) بیشتر از الانزاپین استفاده کردند. در حالی که در گروه سنتی، 3/81 درصد از بیماران داروهای فتوتیازین مصرف کردند. مقایسه‌ی سطح چربی خون در دو گروه نشان داد که کلسترول تام (01/0 = P)، لیپوپروتئین با چگالی کم (Low-density lipoprotein یا LDL) (03/0 = P) و آپولیپوپروتئین B (01/0 > P) در گروه سنتی به طور واضحی بالاتر از گروه آتیپیک بود.نتیجه‌گیری: در هر دو گروه مصرف کننده‌ی داروی آتیپیک و سنتی، و به خصوص در گروه سنتی، سطوح چربی خون بالا رفته بود. بنابراین، اثرات داروهای آنتی‌سایکوتیک روی چربی خون باید به صورت دوره‌ای (متناوب) چک شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effect of Atypical and Conventional Antipsychotics on Lipid Profile

نویسندگان [English]

Hamidreza Roohafza ¹
Azam Khani ²
Hamid Afshar ³
Safoura Yazdekhasti ⁴
Jafar Golshahi ⁵

¹ Assistant Professor, Isfahan Cardiovascular Research Center, Isfahan Cardiovascular Research Institute, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

² Research Assistant, Isfahan Cardiovascular Research Center, Isfahan Cardiovascular Research Institute, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

³ Associate Professor, Psychosomatic Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

⁴ Cardiac Rehabilitation Research Center, Isfahan Cardiovascular Research Institute, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

⁵ Associate Professor, Cardiac Rehabilitation Research Center, Isfahan Cardiovascular Research Institute, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Background: Patients with schizophrenia receiving antipsychotic drugs are highly at risk of metabolic disorders such as weight gain, dyslipidemia, and insulin resistance. This study was designed to compare the effect of atypical and conventional antipsychotics on lipid profile.Methods: 128 patients with schizophrenia were divided in two groups. One of the groups received one type of atypical antipsychotic drugs while the other got one type of conventional ones. None of the groups had used any other antipsychotic drugs during the past year. Demographic data and food frequency questionnaire were completed by each participant. Serum triglyceride, total cholesterol (TC), high-density lipoprotein (HDL) and low-density lipoprotein (LDL) cholesterols, and apolipoprotein A and B (Apo A and B) were recorded. Student’s t test was used for statistical analysis.Findings: The two groups were similar in age, gender, duration of illness, period of drug consumption, and age at onset of illness. Patients in the atypical group used clozapine and risperidone (46.9%) more than olanzapine; while in the conventional group, 81.3% of patients used phenothiazines. Our data showed a significantly higher mean in TC (P = 0.01), LDL (P = 0.03), and Apo B (P = 0.01) in conventional group.Conclusion: In patients with schizophrenia, lipid profile was higher in both atypical and conventional antipsychotic users, especially in conventional drug users.

کلیدواژه‌ها [English]

آنتی‌سایکوتیک آتیپیک
آنتی‌سایکوتیک سنتی
سطح چربی خون

مراجع

Wen F, Tan J. Effects of phenothiazine drugs on serum levels of apolipoproteins and lipoproteins in schizophrenic subjects. Acta Pharmacol Sin 2003; 24(10): 1001-5.
Meyer JM, Koro CE. The effects of antipsychotic therapy on serum lipids: a comprehensive review. Schizophr Res 2004; 70(1): 1-17.
Crossley NA, Constante M, McGuire P, Power P. Efficacy of atypical v. typical antipsychotics in the treatment of early psychosis: meta-analysis. Br J Psychiatry 2010; 196(6): 434-9.
Baranyi A, Yazdani R, Haas-Krammer A, Stepan A, Kapfhammer HP, Rothenhausler HB. Atypical antipsychotics and metabolic syndrome. Wien Med Wochenschr 2007; 157(11-12): 255-70. [In German].
Koro CE, Fedder DO, L'Italien GJ, Weiss S, Magder LS, Kreyenbuhl J, et al. An assessment of the independent effects of olanzapine and risperidone exposure on the risk of hyperlipidemia in schizophrenic patients. Arch Gen Psychiatry 2002; 59(11): 1021-6.
Lindenmayer JP, Czobor P, Volavka J, Citrome L, Sheitman B, McEvoy JP, et al. Changes in glucose and cholesterol levels in patients with schizophrenia treated with typical or atypical antipsychotics. Am J Psychiatry 2003; 160(2): 290-6.
American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-IVTR: text revision. 4th ed. Washington, DC: American Psychiatric Pub; 2000.
Cade JE, Burley VJ, Warm DL, Thompson RL, Margetts BM. Food-frequency questionnaires: a review of their design, validation and utilisation. Nutr Res Rev 2004; 17(1): 5-22.
Friedewald WT, Levy RI, Fredrickson DS. Estimation of the concentration of low-density lipoprotein cholesterol in plasma, without use of the preparative ultracentrifuge. Clin Chem 1972; 18(6): 499-502.
Geddes J, Freemantle N, Harrison P, Bebbington P. Atypical antipsychotics in the treatment of schizophrenia: systematic overview and meta-regression analysis. BMJ 2000; 321(7273): 1371-6.
Saari K, Koponen H, Laitinen J, Jokelainen J, Lauren L, Isohanni M, et al. Hyperlipidemia in persons using antipsychotic medication: a general population-based birth cohort study. J Clin Psychiatry 2004; 65(4): 547-50.
Henderson DC, Cagliero E, Gray C, Nasrallah RA, Hayden DL, Schoenfeld DA, et al. Clozapine, diabetes mellitus, weight gain, and lipid abnormalities: A five-year naturalistic study. Am J Psychiatry 2000; 157(6): 975-81.
Baymiller SP, Ball P, McMahon RP, Buchanan RW. Serum glucose and lipid changes during the course of clozapine treatment: the effect of concurrent beta-adrenergic antagonist treatment. Schizophr Res 2003; 59(1): 49-57.