دوز دریافتی زنان یائسه در دانسیتومتری استخوان به روش دگزا (DEXA) و رابطه‌ی آن با قد، وزن و شاخص توده‌ی بدنی

نوع مقاله : Original Article(s)

نویسندگان

1 استادیار، گروه فیزیک و مهندسی پزشکی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

2 استاد، گروه فیزیک و مهندسی پزشکی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

3 کارشناس ارشد، گروه فیزیک و مهندسی پزشکی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: سنجش تراکم ماده‌ی معدنی استخوان در ارزیابی خطر شکستگی، تشخیص استئوپروز و پی‌گیری درمان مؤثر است. یکی از گسترده‌ترین روش‌های غیر تهاجمی جهت بررسی صحت استخوان، دگزا (جذب اشعه‌ی ایکس با دو انرژی) است که علت آن دوز دریافتی پایین بیماران، کیفیت تصاویر به دست آمده و ارزان‌تر بودن آن در مقایسه با دیگر روش‌های مذکور می‌باشد. خطرات اساسی تابش به بیمار در این روش، سرطان‌زایی و اثرات ژنتیکی است. بخش اساسی تضمین کیفیت در رادیولوژی تشخیصی، ارزیابی دوز دریافتی توسط بیماران می‌باشد.روش‌ها: در این مطالعه، 43 زن یائسه که به بخش دانسیتومتری استخوان بیمارستان سیدالشهدای (ع) اصفهان مراجعه نمودند، انتخاب شدند. جهت انجام دوزیمتری از دوزیمترهای ترمولومینسانس 200TLD-GR استفاده شد.یافته‌ها: آزمون همبستگی Pearson نشان داد که یک رابطه‌ی معنی‌داری بین دوز ورودی پوست با شاخص توده‌ی بدنی (885/0 = r، 001/0 > P) و وزن (745/0 = r، 001/0 > P) و یک رابطه‌ی معکوس با قد (258/0- = r، 047/0 > P) وجود دارد. همچنین آزمون همبستگی Pearson یک رابطه‌ی معکوس بین دوز مؤثر با قد (346/0- = r، 001/0 > P)، وزن (811/0- = r، 001/0 > P) و شاخص توده‌ی بدنی (651/0- = r، 001/0 > P) را نشان داد. مقدار متوسط دوز ورودی پوست 50/0 میکروسیورت (95/0-26/0 میکروسیورت) و مقدار متوسط دوز مؤثر بیماران 54/9 میکروسیورت (65/12-25/7 میکروسیورت) تعیین شد.نتیجه‌گیری: ما یک رابطه‌ی معنی‌داری بین دوز ورودی پوست و مؤثر با قد، وزن و شاخص توده‌ی بدنی یافتیم. نتایج ما نشان داد که میزان دوز دریافتی بیماران در دانسیتومتری استخوان با استفاده از سیستم Norland XR_46 بسیار کم است که از میزان متوسط دوز دریافتی مردم ناشی از دوز زمینه در انگلیس (7 میکروسیورت) کمتر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Absorbed Dose by Postmenopausal Women Using Bone Mineral Densitometry in Dual Energy X-Ray Absorptiometry and Its Relationship with Height, Weight and Body Mass Index

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Salamat 1
  • Mohammad Bagher Tavakoli 2
  • Iraj Abedi 3
1 Assistant Professor, Department of Medical Physics, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
2 Professor, Department of Medical Physics, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
3 Department of Medical Physics, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Background: The purpose of this study was to assess the entrance surface dose (ESD) and effective doses (ED) in postmenopausal women using dual energy X-ray absorptiometry (DXA). It also tried to determine the correlations between ESD and ED and height, weight and body mass index (BMI).Methods: Thermo luminescent dosimeters (TLD-GR200) and abdominal CT scans were used for patient dosimetry. The correlation coefficients and regression analysis was applied for 43 postmenopausal women who referred to Seyed Alshohada Hospital in Isfahan.Findings: Pearson's correlation analysis showed that there was a significant correlation between ESD and BMI (r = 0.885; P < 0.001) and weight (r = 0745; P < 0.001). However, there was an indirect correlation between ESD and height (r = -0.258; P = 0.047). Pearson's correlation analysis also showed an indirect correlation between ED and BMI (r = -0.651; P < 0.001), height (r = -0.346; P < 0.001) and weight (r = -0.811; P < 0.001). Mean values of ED and ESD were respectively determined as 0.50 µSv (0.26-0.95) and 9.54 µSv (7.25-12.65) for the anterior posterior (AP) spine scans. Conclusion: Our results showed that the exposure in bone densitometry with a Norland XR-46 system was very low (0.50 µSv). In fact, these values were much lower than the average daily background in the UK (7 µSv).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Absorbed dose
  • Dual energy X-Ray absorptiometry
  • Body Mass Index

مراجع

  1. Blinov NN, Gubenko MB, Utkin PM. Development of equipment for bone densitometry. Med Tekh 2002; (5): 36-40.
  2. Diez F. Guidelines for the diagnosis of osteoporosis by densitometric methods. J Manipulative Physiol Ther 2002; 25(6): 403-15.
  3. Mokhtari-Dizaji M, Sharafi AA, Larijani B, Mokhlesian N, Hasanzadeh H. Estimating the absorbed dose to critical organs during dual X-ray absorptiometry. Korean J Radiol 2008; 9(2): 102-10.
  4. Njeh CF, Samat SB, Nightingale A, McNeil EA, Boivin CM. Radiation dose and in vitro precision in paediatric bone mineral density measurement using dual X-ray absorptiometry. Br J Radiol 1997; 70(835): 719-27.
  5. Laskey MA. Dual-energy X-ray absorptiometry and body composition. Nutrition 1996; 12(1): 45-51.
  6. Eiken P, Barenholdt O, Bjorn JL, Gram J, Pors NS. Switching from DXA pencil-beam to fan-beam. I: Studies in vitro at four centers. Bone 1994; 15(6): 667-70.
  7. National Osteoporosis Society. Position Statement on the Reporting of Dual X-ray Absorptiometry (DXA) Bone Mineral Density Scans. Bath, England: National Osteoporosis Society; 2002.
  8. Azevedo JP, de Oliveira MG, Cunha CJ, Valerio ME, Souza DN. Dose evaluation in paediatric radiology and adult bone densitometry examinations. Radiat Prot Dosimetry 2006; 120(1-4): 91-4.
  9. Boudousq V, Kotzki PO, Dinten JM, Barrau C, Robert-Coutant C, Thomas E, et al. Total dose incurred by patients and staff from BMD measurement using a new 2D digital bone densitometer. Osteoporos Int 2003; 14(3): 263-9.
  10. Njeh CF, Fuerst T, Hans D, Blake GM, Genant HK. Radiation exposure in bone mineral density assessment. Appl Radiat Isot 1999; 50(1): 215-36.
  11. Eiken P, Kolthoff N, Barenholdt O, Hermansen F, Pors NS. Switching from DXA pencil-beam to fan-beam. II: Studies in vivo. Bone 1994; 15(6): 671-6.
  12. Steel SA, Baker AJ, Saunderson JR. An assessment of the radiation dose to patients and staff from a Lunar Expert-XL fan beam densitometer. Physiol Meas 1998; 19(1): 17-26.
  13. Kerr IH. Patient dose reduction in diagnostic radiology. Clin Radiol 1991; 43(1): 2-3.
  14. Huda W, Morin RL. Patient doses in bone mineral densitometry. Br J Radiol 1996; 69(821): 422-5.
  15. Abrahamsen B, Gram J, Hansen TB, Beck-Nielsen H. Cross calibration of QDR-2000 and QDR-1000 dual-energy X-ray densitometers for bone mineral and soft-tissue measurements. Bone 1995; 16(3): 385-90.
  16. Blake GM, Wahner HW, Fogelman I. The evaluation of osteoporosis: Dual Energy X-ray Absorptiometry and Ultrasound in Clinical Practice. 2nd ed. New York: Informa Healthcare; 1998.
  17. Stochioiu A, Mihai A, Scarlat F. A new passive dosimetric system with thermo luminescent LiF: Mg, Cu, P detectors applied in individual radiation monitoring. Journal of optoelectronics and advanced materials. Journal of optoelectronics and advanced materials 2011; 8(4): 1545-51.
  18. Duggan L, Kron T. Dose Linearity of LiF:Mg,Ti and LiF:Mg,Cu,P in Radiotherapy: Effect of Time Between Dose and Evaluation. Radiation Protection Dosimetry 1999; 85(1-4): 397-400.
  19. Duggan L, Sathiakumar C, Warren-Forward H, Symonds M, McConnell P, Smith T, et al. Suitability of LiF:Mg,Cu,P and Al2O3:C for Low Dose Measurements in Medical Imaging. Radiation Protection Dosimetry 1999; 85(1-4): 425-8.
  20. Ciraj O, Markovic S, Kosutic D. Patient dosimetry in diagnostic radiology. Nuclear Technology and Radiation Protection 2003; 18(1): 36-41.
  21. Khan FM. The Physics of Radiation Therapy. 4th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2010.
  22. International Commission on Radiological Protection (ICRP). 1990: Recommendations of the ICRP, Publication 60, Annals ICRP 21. Oxford: Pergamon Press; 1991.
  23. Hughes JS, Shaw KB, O'Riordan MC. Radiation Exposure of the UK Population: 1988 Review (Report NRPB-R279). London: National Radiation Protection Board; 1989. p. 32-6.
مجله دانشکده پزشکی اصفهان
دوره 29، شماره 162 - شماره پیاپی 162
آذر و دی 1390
صفحه 1883-1890

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 31 مرداد 1390
  • تاریخ بازنگری: 11 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 17 فروردین 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار