مقایسه‌ی نقش باور بیماران در همکاری با مصرف دارو در بیماری‌های مزمن و ارتباط آن با عوامل دموگرافیک

نوع مقاله : مقاله های پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه فارماکولوژی، دانشکده‌ی داروسازی و مرکز تحقیقات علوم دارویی اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

2 دستیار، گروه داروسازی بالینی، دانشکده‌ی داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

3 گروه داروسازی بالینی، دانشکده‌ی داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

4 دانشیار، گروه آمار و اپیدمیولوژی، دانشکده‌ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: همکاری بیماران با درمان و مصرف داروها به باور آن‌ها درباره‌ی ضرورت مصرف و نگرانی از عوارض داروها بستگی دارد. این مطالعه به بررسی و مقایسه‌ی تأثیر باور بیماران و نقش برخی عوامل دموگرافیک در همکاری با مصرف دارو در سه بیماری مزمن پرداخت.روش‌ها: این مطالعه‌ی توصیفی- تحلیلی و مقطعی در سال 1388 انجام شد. اطلاعات از طریق مصاحبه با 213 بیمار مبتلا به یکی از بیماری‌های مزمن آسم، سرطان و یا پیوند کلیه که به داروخانه‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مراجعه کرده بودند و با استفاده از سه پرسش‌نامه‌ی روا و پایا جمع‌آوری شد. اطلاعات مورد بررسی شامل خصوصیات دموگرافیک، باور بیماران (BMQ یا Beliefs about medicines questionnaire) و بررسی همکاری دارویی (Morisky) بود.یافته‌ها: 55 نفر از افراد مورد بررسی مبتلا به آسم، 72 نفر مبتلا به سرطان و 86 نفر با کلیه‌ی پیوندی بودند. 2/59 درصد بیماران مرد و 82/40 درصد آن‌ها زن بودند. 8/72 درصد بیماران بالغ (18 تا 65 سال) و 2/27 درصد مسن (65 تا 70 سال) بودند. 6/13 درصد بیماران بی‌سواد، 9/32 درصد زیر دیپلم، 6/28 درصد دیپلم و 9/24 درصد تحصیلات دانشگاهی داشتند. جنس بر خلاف سن رابطه‌ی معنی‌داری با همکاری بیماران با مصرف دارو نداشت و سطح تحصیلات فقط در بیماران مبتلا به آسم‌ و پیوند کلیه رابطه‌ی معنی‌داری با همکاری در مصرف دارو داشت. همچنین باور بیماران به ضرورت مصرف دارو با همکاری دارویی در هر سه گروه دارای ارتباط معنی‌داری بود، اگر چه بین خود گروه‌ها از این لحاظ تفاوت معنی‌دار بود.نتیجه‌گیری: باور بیماران در مورد ضرورت مصرف داروها می‌تواند همکاری آن‌ها در مصرف دارو را به خصوص در بیماری‌های جدی‌تر مانند سرطان و نارسایی کلیوی تحت تأثیر قرار دهد. مداخلات آموزشی مناسب می‌تواند در افراد مسن و مبتلا به بیماری‌های مزمن در افزایش همکاری دارویی مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Role of Demographic Factors and Patient's Belief about Pre-scribed Medicine on Adherence to Drug Treatment in Chronic Diseases

نویسندگان [English]

  • Mohsen Minaiyan 1
  • Morteza Taheri 2
  • Parisa Mirmoghtadaee 3
  • Mohammad Reza Maracy 4
1 Associate Professor, Department of Pharmacology, School of Pharmacy and Isfahan Pharmaceutical Sciences Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
2 Resident, Department of Clinical Pharmacy, School of Pharmacy, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
3 Department of Clinical Pharmacy, School of Pharmacy, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
4 Associate Professor, Department of Biostatistics and Epidemiology, School of Health, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Background: Patients' beliefs about the necessity of medicines and their concerns about adverse effects might influence the adherence and treatment outcomes. This study was carried out to investigate the impact of patient's beliefs on their adherence to prescribed medicines in three different chronic diseases and the role of demographic factors in this relationship.Methods: This cross-sectional descriptive study was done during 2008-2009. Data was gathered through interview with 213 patients referring to educational pharmacies of Isfahan University of Medical Sciences, Iran, and suffering from one of the chronic diseases including asthma, cancer and kidney transplantation. Three questionnaires including demographic factors, beliefs about medicines (BMQ) and Morisky's medication adherence assessment were used. Descriptive data and correlation analysis tests were made by using SPSS17.Findings: Age but not gender had a significant role in patients' adherence to medication. Education level was positively correlated with adherence to medicines in patients with asthma and whom with kidney transplantation but not in patients with cancer. The patients' belief about their medicines had a significant impact on their adherence to their prescription in all three subgroups of patients; however this relationship was stronger for patients with cancer and kidney transplantation than asthmatic patients. Conclusion: Patients' beliefs about their medicines could influence their adherence with medication especially for more serious diseases. It is also concluded that younger and higher educated patients are more adherent. It seems that educational interventions especially for older patients and in chronic disease states are beneficial to improve their adherence with medication.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Medication use
  • Patient belief
  • Adherence
  • Prescribed medicines
  • Chronic Diseases

مراجع

  1. Konkle-Parker DJ. A motivational intervention to improve adherence to treatment of chronic disease. J Am Acad Nurse Pract 2001; 13(2): 61-8.
  2. Hansen R, Seifeldin R, Noe L. Medication adherence in chronic disease: issues in posttransplant immunosuppression. Transplant Proc 2007; 39(5): 1287-300.
  3. Osterberg L, Blaschke T. Adherence to medication. N Engl J Med 2005; 353(5): 487-97.
  4. Sackett DL, Snow JC. The magnitude of adherence and non-adherence. In: Haynes RB, Sackett DL, editors. Compliance in health care. 1st ed. Maryland: Johns Hopkins University Press; 1979. p. 207-25.
  5. Senst BL, Achusim LE, Genest RP, Cosentino LA, Ford CC, Little JA, et al. Practical approach to determining costs and frequency of adverse drug events in a health care network. Am J Health Syst Pharm 2001; 58(12): 1126-32.
  6. Wainwright SP, Gould D. Non-adherence with medications in organ transplant patients: a literature review. J Adv Nurs 1997; 26(5): 968-77.
  7. Kim JH, Kim GS, Kim EJ, Park S, Chung N, Chu SH. Factors Affecting Medication Adherence and Anticoagulation Control in Korean Patients Taking Warfarin. J Cardiovasc Nurs 2011; 26(6): 466-74.
  8. Emilsson M, Berndtsson I, Lotvall J, Millqvist E, Lundgren J, Johansson A, et al. The influence of personality traits and beliefs about medicines on adherence to asthma treatment. Prim Care Respir J 2011; 20(2): 141-7.
  9. Horne R, Weinman J. Patients' beliefs about prescribed medicines and their role in adherence to treatment in chronic physical illness. J Psychosom Res 1999; 47(6): 555-67.
  10. Loghman-Adham M. Medication noncompliance in patients with chronic disease: issues in dialysis and renal transplantation. Am J Manag Care 2003; 9(2): 155-71.
  11. Khalkhali HR, Ebrahin Hajizadeh E, Anoushirvan Kazemnezad A, Ghafari A. The prediction's trend of graft survival in renal transplantation with chronic allograft dysfunction. Iranian Journal of Epidemiology 2010; 6(2): 25-31.
  12. Heidarnia MA, Entezari A, Moein M, Mehrabi Y, Pourpak Z. Prevalence of asthma symptom in Iran: a meta-analysis. Journal of the Faculty of Medicine 2011; 31(3): 217-25.
  13. Shahkhodabandeh S, Piri Z, Biglo MH, Asadi M, Chakhmachi dovom N. Breast cancer in Iran: Iranian scientists approach to breast cancer researches in Medline database. Iranian Journal of Breast Diseases 2009; 2(2): 49-59.
  14. Jiang H, Han J, Zhu Z, Xu W, Zheng J, Zhu Y. Patient compliance with assessing and monitoring of asthma. J Asthma 2009; 46(10): 1027-31.
  15. Henin E, Tod M, Trillet-Lenoir V, Rioufol C, Tranchand B, Girard P. Pharmacokinetically based estimation of patient compliance with oral anticancer chemotherapies: in silico evaluation. Clin Pharmacokinet 2009; 48(6): 359-69.
  16. Kazimierczak K, Kazimierczak I, Weyde W, Zmonarski S, Grybos M, Klinger M. Immunosuppressive drug therapy during pregnancy after kidney transplantation. Ginekol Pol 2005; 76(7): 586-92. [Article in Polish].
  17. Katzung BG. Basic & clinical pharmacology. 9th ed. New York: Lange Medical Books/McGraw Hill; 2004. p. 327-9, 645, 899-907.
  18. McDonald HP, Garg AX, Haynes RB. Interventions to enhance patient adherence to medication prescriptions: scientific review. JAMA 2002; 288(22): 2868-79.
  19. Neame R, Hammond A. Beliefs about medications: a questionnaire survey of people with rheumatoid arthritis. Rheumatology (Oxford) 2005; 44(6): 762-7.
  20. Jansa M, Hernandez C, Vidal M, Nunez M, Bertran MJ, Sanz S, et al. Multidimensional analysis of treatment adherence in patients with multiple chronic conditions. A cross-sectional study in a tertiary hospital. Patient Educ Couns 2010; 81(2): 161-8.
  21. Kaya Z, Erkan F, Ozkan M, Ozkan S, Kocaman N, Ertekin BA, et al. Self-management plans for asthma control and predictors of patient compliance. J Asthma 2009; 46(3): 270-5.
  22. Henin E, You B, Tranchand B, Freyer G, Girard P. Issues of the study of patient compliance to treatment with oral anticancer chemotherapy: advantages of pharmacokinetics-pharmacodynamics modelisation. Therapie 2007; 62(2): 77-85. [Article in French].
  23. Mardby AC, Akerlind I, Jorgensen T. Beliefs about medicines and self-reported adherence among pharmacy clients. Patient Educ Couns 2007; 69(1-3): 158-64.
  24. Gottlieb S, Behar S, Schwartz R, Harpaz D, Shotan A, Zahger D, et al. Age differences in the adherence to treatment guidelines and outcome in patients with ST-elevation myocardial infarction. Arch Gerontol Geriatr 2011; 52(1): 118-24.
  25. Grahame-Smith DG, Aronson JK. Oxford textbook of clinical pharmacology and drug therapy. 3rd ed. Oxford: Oxford University Press; 2002. p. 141-5.
  26. Gili M, Roca M, Ferrer V, Obrador A, Cabeza E. Psychosocial factors associated with the adherence to a colorectal cancer screening program. Cancer Detect Prev 2006; 30(4): 354-60.
  27. Gatti ME, Jacobson KL, Gazmararian JA, Schmotzer B, Kripalani S. Relationships between beliefs about medications and adherence. Am J Health Syst Pharm 2009; 66(7): 657-64.
  28. Fawzi W, Abdel Mohsen MY, Hashem AH, Moussa S, Coker E, Wilson KC. Beliefs about medications predict adherence to antidepressants in older adults. Int Psychogeriatr 2011; 1-11.
مجله دانشکده پزشکی اصفهان
دوره 29، شماره 156 - شماره پیاپی 156
مهر و آبان 1390
صفحه 1469-1477

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 اردیبهشت 1390
  • تاریخ بازنگری: 11 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 17 فروردین 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار