وضعیت نظام مراقبت بیماری سرخک در کشور ایران در سال 1393

نوع مقاله : نامه به سردبیر

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه اپیدمیولوژی و آمار ‌زیستی، دانشکده‌ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران

2 پژوهشگر، مرکز تحقیقات جراحی‌های کم تهاجمی، دانشگاه علوم پزشکی ایران ، تهران و دانشجوی دکتری، گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده‌ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری، گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده‌ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

4 اپیدمیولوژیست، گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان و دانشجوی دکتری، گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده‌ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

سرخک یکی از بیماری‌های حاد و بسیار مسری است که در سطح جهان یکی از عوامل عمده‌ی مرگ و میر در کودکان به ویژه کودکان دچار سوء تغذیه است. هر چند این بیماری قابل پیشگیری با واکسن است، اما به دلیل عوارض ناشی از عفونت به عنوان پنجمین علت مرگ در کودکان زیر 5 سال مطرح می‌باشد (1).در ایران قبل از اجرای برنامه‌ی ایمن‌سازی همگانی، موارد سالانه‌ی سرخک تا 150000 نفر در سال‌های غیر اپیدمی و 500000 نفر در سال‌های اپیدمی گزارش شده است. اطلاعات سیستم مراقبت بیمارى سرخک در کشور، بیانگرکاهش شدید موارد بروز بیمارى در کشور بوده است؛ به نحوى که میزان بروز بیمارى از 12 در 100000 نفر جمعیت در سال‌هاى قبل از انجام واکسیناسیون سراسرى سرخک و سرخجه، به میزان 4/1 در 100000 نفر در سال 1386 رسیده است (2).یکی از مهم‌ترین اهداف نظام مراقبت بیماری‌ها، شناسایی اپیدمی‌ها، پایش روند بیماری‌ها و شناسایی گروه‌های در معرض خطر می‌باشد. از این رو، حساسیت بالای نظام مراقبت به منظور شناسایی تمام موارد بیماری، حایز اهمیت است و موارد مظنون به بیماری نیز می‌بایست گزارش گردند (3). بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، هر فرد بیمار با تب و راش پوستی و یکی از سه علامت سرفه، آبریزش بینی و کونژکتیویت به عنوان مورد مشکوک به سرخک تلقی می‌شود که به منظور انجام آزمایش‌های تکمیلی می‌بایست پیگیری شود (4). از جمله شاخص‌های نظام مراقبت بیماری سرخک در مرحله‌ی حذف بیماری، کشف و گزارش‌دهی حداقل 2 مورد مشکوک به ازای هر 100000 نفر جمعیت می‌باشد.همچنین، جهت تأیید آزمایشگاهی بیماری، باید حداقل از 80 درصد موارد مشکوک شناسایی شده‌، نمونه (خون، گلو و ادرار) تهیه و بررسی گردد. در مرحله‌ی حذف بیماری سرخک، باید موارد تأیید شده‌ی بیماری، به کمتر از 1 مورد در 1000000 نفر (به استثناى موارد تأیید شده‌ی وارده) برسد (2). عملکرد نظام مراقبت کشور در خصوص بیماری سرخک در سال 1393، شامل جمعیت کشور 77841511 نفر، تعداد موارد تب و بثورات مورد انتظار سالانه 1557 مورد، تعداد موارد تب و بثورات گزارش شده 3793 مورد، تعداد موارد تب و بثورات با نمونه‌ی سرم تهیه شده 3649 مورد، تعداد کل سرخک تایید شده 99 مورد، شاخص موارد سرخک تایید شده 27/1 و درصد نمونه‌گیری 2/96 بوده است.با در نظر گرفتن موارد انتظار، گزارش 2 مورد مشکوک به ازای هر 100000 نفر جمعیت در کشور، نشان می‌دهد بیش از دو برابر مورد انتظار، موارد مشکوک گزارش شده است. در 2/96 درصد موارد نیز نمونه‌ی سرم تهیه شده است که بالاتر از استاندارد کشوری (تهیه‌ی نمونه از حداقل 80 درصد موارد) می‌باشد. به ازای هر 1000000 نفر جمعیت کشور طی سال ،1393 تعداد 27/1 مورد بیمار تأیید شده‌ی مبتلا به سرخک گزارش شده است، که تعدادی از این موارد ابتلا در جمعیت افغانی مهاجر، به ویژه در کارگران افغانی که به صورت غیر قانونی به کشور وارد شده‌اند مشاهده می‌شود.تحلیل یافته‌های نظام مراقبت بیماری‌ها نشان دهنده‌ی موفقیت چشمگیر نظام سلامت کشور در دستیابی به هدف حذف بیماری سرخک است، اما باید توجه شود که سطح پایین پوشش برنامه‌های ایمن‌سازی در کشورهای همسایه‌ی شرقی و تردد بالای اتباع این کشورها به کشور ایران، از چالش‌های اصلی برنامه‌ی حذف سرخک در کشور محسوب می‌شود.تجمع تدریجی افراد حساس به بیماری در اثر عدم واکسیناسیون مناسب و یا شکست پاسخ به ایمن‌سازی، می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد طغیان‌های بیماری سرخک شود (5). در کشور ایران، در بهمن و اسفند ماه سال 1393 در تعدادی از استان‌های کشور، طغیان بیماری سرخک در بین کارگران افغانی که وضعیت پوشش واکسیناسیون در آن‌ها پایین بود، مشاهده گردید. البته طغیان بیماری سرخک در سال‌های اخیر، پدیده‌ی دور از انتظاری نمی‌باشد و در کشورهای دیگر جهان نیز مشاهده شده است؛ به گونه‌ای که در سال‌های 08-2007 میلادی، در کشورهای قطر، عربستان، کویت و عمان (7-6) و در دسامبر 2014 تا فوریه‌ی 2015 در ایالت کالیفورنیا در کشور آمریکا مشاهده شده است (8).بنابراین، باید به بیماریابی و واکسیناسیون و همچنین، کنترل ورود و خروج اتباع خارجی به ویژه اتباع کشورهای با وضعیت نامناسب پوشش ایمن‌سازی، توجه بیشتری معطوف گردد و این برنامه‌ها در رأس برنامه‌های سیاست‌گذاران بهداشتی در زمینه‌ی بیماری سرخک و بیماری‌های مشابهه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Status of Iran Measles Surveillance System in 2014

نویسندگان [English]

  • Salman Khazaei 1
  • Hamid Salehiniya 2
  • Reza Pakzad 3
  • Abdollah Mohammadian-Hafshejani 4
1 Department of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran
2 Researcher, Minimally Invasive Surgery Research Center, Iran University of Medical Sciences AND PhD Student, Department of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
3 PhD Student, Department of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
4 Epidemiologist, Department of Social Medicine, School of Medicine, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan AND PhD Candidate, Department of Epidemiology and Biostatistics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
چکیده [English]

The results showed success of the health system to detect suspected cases of the measles and appropriate sampling from suspected cases that were more than expected. In addition, per every one million population of Iran in 2014, 1.27 of cases of measles were reported; that a numbers of confirmed cases observed in Afghan refugees. Low levels of immunization coverage in eastern neighboring countries and high immigration to Iran, are the main challenge of measles elimination in Iran. The gradual accumulation of susceptible individuals, due to lack of proper vaccination or failure to respond to immunization, may underlie the development of outbreaks of measles in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Measles
  • Surveillance system
  • Iran
  1. World Health Organization. Measles [Online]. [cited 2005 Sep 21]; Available from: URL: http://www.who.int/topics/measles/en/.
  2. Zahraei M, Dadras MN, Sabori A. National guideline for measles surveillance (elimination phase). 2nd ed. Tehran, Iran: Andishmand Publications; 2010. [In Persian].
  3. Gouya MM, Tabatabaei SM, Zahraei SM, Ahmadnia H, Ghotbi M. Principle of disease prevention and surveilance. Tehran, Iran: Control Disease Center; 2007. [In Persian].
  4. World Health Organization. Report of the Regional Consultation on Measles [Online]. [cited 2009 Aug 25-27]; Available from: URL: www.who.int/immunization/sage/SEARO_Report_consultation_measles.pdf.
  5. Takahashi S, Metcalf JE, Ferrari MJ, Moss WJ, Truelove SA, Tatem AJ. Reduced vaccination and the risk of measles and other childhood infections post-Ebola. Science 2015; 347(6227): 1240-2.
  6. Progress towards reducing measles mortality and eliminating measles, WHO Eastern Mediterranean Region, 1997-2007. Wkly Epidemiol Rec 2008; 83(11): 97-104.
  7. World Health Organization. The work of WHO in the Eastern Mediterranean Region: Annual report of the Regional Director [Online]. [cited 2007]; Available from: URL: http://www.emro.who.int/about-who/annual-reports//
  8. Zipprich J, Winter K, Hacker J, Xia D, Watt J, Harriman K. Measles outbreak- California, December 2014-February 2015. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2015; 64(6): 153-4.