تغییرات سطوح سرمی نیترات و نیتریت و وابستگی جنس در نفروتوکسیستی ناشی از سیس‌پلاتین

نوع مقاله : مقاله های پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، مرکز تحقیقات آب و الکترولیت و گروه فیزیولوژی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشجوی پزشکی، دانشکده‌ی پزشکی و کمیته‌ی تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

3 کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات آب و الکترولیت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

4 دانشیار، مرکز تحقیقات آب و الکترولیت و گروه آسیب‌شناسی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

5 استادیار، مرکز تحقیقات آب و الکترولیت و گروه داخلی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: شایع‌ترین عارضه‌ی درمان با سیس‌پلاتین در کلینیک نفروتوکسیسیتی ناشی از آن است که سیستم نیتریک اکسید را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوارض سیس‌پلاتین می‌تواند وابسته به جنس باشد اما این که سیستم نیتریک اکسید از این وابستگی در فرایند درمان با سیس‌پلاتین تبعیت می‌کند یا خیر، مطالعه‌ای در دست نیست. این مطالعه با هدف تعیین نقش سیس‌پلاتین و جنسیت در تغییرات سطوح سرمی کل متابولیت‌های نیتریک اکسید، نیترات و نیتریت در نفروتوکسیسیتی ناشی از سیس‌پلاتین طراحی گردید. روش‌ها: 25 سر رت نر و ماده از نژاد ویستار به طور تصادفی در چهار گروه مورد آزمایش قرار گرفتند. گروه‌های 1 و 2 رت‌های نر و ماده دریافت‌کننده‌ی سالین به عنوان گروه‌های شاهد و گروه‌های 3 و 4 رت‌های نر و ماده دریافت‌کننده‌ی سیس‌پلاتین به صورت تک دوز به میزان 7 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به عنوان گروه‌های آزمایش در نظر گرفته شدند. یک هفته پس از تزریق سیس‌پلاتین سطوح سرمی NOx اندازه‌گیری شد و بافت کلیه مورد ارزیابی هیستوپاتولوژی قرار گرفت. یافته‌ها: سطوح سرمی NOx در گروه 3، 54/7 ± 71/50 و در گروه 1، 3 ± 43/22 میلی‌مول در لیتر بود (05/0 > P). نیتریت در گروه 3، 4 ± 7/37 و در گروه 1، 1/2 ± 2/13 میلی‌مول در لیتر بود (05/0 > P). در حیوانات نر دریافت‌کننده‌ی سیس‌پلاتین افزایش معنی‌داری نسبت به گروه شاهد داشت، در حالی که این فرایند در جنس ماده مشاهده نشد. شدت آسیب بافتی همچنین در حیوانات نر بیش از حیوانات ماده بود. نتیجه‌گیری: تأثیر سیس‌پلاتین بر تغییرات متابولیت‌های نیتریک اکسید و همچنین آسیب بافت کلیوی آن می‌تواند وابسته به جنس باشد. نتایج این بررسی حاکی از آن است که متابولیت نیتریت نسبت به نیترات تغییرات قابل ملاحظه‌تری را پس از تزریق سیس‌پلاتین نشان می‌دهد. واژگان کلیدی: سیس‌پلاتین، نفروتوکسیسیتی، نیتریک اکساید، جنس، رت

عنوان مقاله [English]

Gender Difference in the Serum Levels of Total Nitric Oxide Metabolites, Nitrite, and Nitrate in Cisplatin-induced Nephrotoxicity in Rats

نویسندگان [English]

  • Mehdi Nematbakhsh 1
  • Seyed Mohammad-Ali Sorooshzadeh 2
  • Zahra Pezeshki 3
  • Ardeshir Talebi 4
  • Farzaneh Ashrafi 5
1 Professor, Water and Electrolytes Research Center AND Department of Physiology, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
2 Student of Medicine, School of Medicine AND Student Research Committee, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
3 Water and Electrolytes Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
4 Associate Professor, Water and Electrolytes Research Center AND Department of Pathology, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
5 Assistant Professor, Water and Electrolytes Research Center AND Department of Internal Medicine, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Background: Nephrotoxicity is the most common adverse effect of cisplatin therapy in clinic, which also disturbs the nitric oxide system. Cisplatin-induced nephrotoxicity may be gender-related; nevertheless, no information has been well documented regarding the gender-specific influences of cisplatin on nitric oxide metabolites. In order to narrow this gap, this study was designed to determine the gender difference in the serum levels of total nitric oxide metabolites (NOx), nitrite, and nitrate in cisplatin-induced nephrotoxicity in rats. Methods: 25 male and female rats were randomly divided into 4 groups. The male groups 1 and 3 were received saline (control) and a single dose of cisplatin (7 mg/kg), respectively. The female groups 2 and 4 also received similar treatments.  One week later, the blood samples were obtained and the animals were sacrificed for pathological investigation. Findings: The serum levels of NOx (group 1 = 22.43 ± 3 mmole/liter, group 3 = 50.71 ± 7.52, P < 0.05), and nitrite (group 1 = 13.2 ± 2.1 mmole/liter, group 3 = 37.7 ± 4, P < 0.05) in male animals treated with cisplatin was significantly higher than the control group. Such finding was not seen in female rats. The intensity of kidney tissue damage in male rats was also more marked compared with the female animals. Conclusion: The effect of cisplatin on nitric oxide metabolites could be gender related, and nitrite is more influenced by cisplatin than nitrate. More studies may be needed for clarifying the exact mechanisms. Keywords: Cisplatin, Adverse effects, Nitric oxide, Sex, Rats