ارزشیابی برنامه ی مبارزه با سل در شهرستان اصفهان

منظوری, لیلا; فرج زادگان, زیبا; بابک, آناهیتا; فرید, فریبا; فدائی نوبری, رضا

ارزشیابی برنامه ی مبارزه با سل در شهرستان اصفهان

نوع مقاله : Original Article(s)

نویسندگان

¹ متخصص پزشکی اجتماعی و طب پیشگیری، گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان

² دانشیار پزشکی اجتماعی و طب پیشگیری، گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

³ پزشک عمومی، گروه مبارزه با بیماری‌ها، مرکز بهداشت استان اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان

⁴ متخصص بیماری‌های عفونی وگرمسیری، گروه مبارزه با بیماری‌ها، مرکز بهداشت استان اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان

چکیده

مقدمه:
بیماری سل دارای رتبه‌ی هفتم در بار جهانی بیماری‌ها بر اساس معیار Disability Adjusted Life Years (DALY) است. بازگشت مجدد این بیماری، بعد از کاهش شیوع آن در ابتدای قرن بیستم، به دلیل فقدان یا عدم کارآیی صحیح برنامه‌های ملی مبارزه با سل در کشورهای مختلف بیان شده است. با توجه به اهمیت کیفیت مراقبت از سل جهت کنترل و کاستن از بار بیماری ناشی از آن، ارزشیابی دوره‌ای نحوه‌ی مراقبت از سل به منظور آگاهی از وضعیت موجود، بررسی علل عدم دستیابی به اهداف مورد نظر و انجام مداخلات مناسب، ضروری به نظر می‌رسید.

روش ها:
این مطالعه از نوع Outcome Program evaluation و Health system research بود و اطلاعات مورد نظر از فرم‌های بررسی اپیدمیولوژیک بیماری سل مربوط به شهرستان اصفهان شماره 1 طی سال‌های 1384و 1385 از گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های استان اصفهان استخراج گردید. نمونه‌گیری به صورت سرشماری بود و داده‌ها بااستفاده از نرم‌افزار SPSS و آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها:
شاخص‌های استخراج شده به ترتیب در سال‌های 1384 و 1385 شامل Case Detection Rate به ترتیب 90 و 77 درصد، میزان بروز موارد جدید سل ریوی اسمیر مثبت در صد هزار نفر جمعیت به ترتیب 28/2 و 11/1 درصد، Conversion rate به ترتیب 5/87 و 81 درصد، Cure rate به ترتیب 5/77 و 56 درصد، Completion rate برابر 5/2 و 2 درصد، Success rate به ترتیب 80 و 58 درصد و Failure rate به ترتیب 5 /2 و 4 درصد بود. .

نتیجه گیری:
نتایج این طرح مبین فاصله‌ی میزان بروز موارد جدید سل ریوی اسمیر مثبت، میزان بهبودی و میزان موفقیت درمان از میزان مورد انتظار بوده است که نشان دهنده‌ی وجود مشکل در اجرای مراقبت برنامه‌ی سل می‌باشد؛ اصلاح این مشکل، اجرای صحیح و دقیق Directly Observed Treatment Short- Course (DOTS) و نظارت مستمر بر اجرای آن را می‌طلبد.

واژگان کلیدی: سل، ارزشیابی، ایران.

عنوان مقاله [English]

Tuberculosis Program Evaluation in Isfahan District

نویسندگان [English]

Leila Manzouri ¹
Ziba Farajzadegan ²
Anahita Babak ¹
Fariba Farid ³
Reza Fadaeinobari ⁴

¹ Community and Preventive Medicine Specialist, Department of Community Medicine, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan

² Associated Professor of Community and Preventive Medicine, Department of Community Medicine, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan

³ General Practitioner, Department Of Disease Control, Provincial Health Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan

⁴ Specialist in Infectious Diseases, Department Of Disease Control, Provincial Health Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan

چکیده [English]

Background:Tuberculosis (TB) is in the 7th grade according to Disability Adjusted Life Years (DALY) and will stay in this grade until 2020. In the developing countries, 25% of preventable deaths are due to tuberculosis, 75% of them occurs in producing people .The main reason of this outcome is ineffective national programs for tuberculosis surveillance in the countries. Therefore, periodic program evaluation of tuberculosis surveillance would be essential.

Methods: This was a Health system research (program evaluation) study that has been conducted in Isfahan 1 district, according to Health Providing System deviding (2005-2006). Data were collected from epidemiologic forms sent to Isfahan provincial health center. All samples were analyzed. Data were analyzed using SPSS 11.5 software. The outcome and process indices were computed and compared with standards.

Findings: The computed indices in 2005 and 2006 were as case detection rate (CDR) 90% and 77%, incidence of smear-positive cases per 100000 population 2.28 and 1.11, conversion rate 87.5% and 81%, cure rate 77.5% and 56%, completion rate 2.5% and 2%, success rate 80% and 58%, failure rate 2.5% and 4%, respectively.

Conclusion: This study revealed that there is a gap between new–case incidence of smear positive lung tuberculosis, cure rate, success rate and the standards. This reveals a problem in accomplishment of tuberculosis surveillance program and continuous monitoring of this program will lead to improvement the indices.

Key words: Tuberculosis, Evaluation, Iran.