تعیین و هنجاریابی مقیاس درجه‌بندی جهت تشخیص افتراقی اختلالات سلوک و بیش‌فعالی در کودکان 12-7 ساله‌ی شهر تهران

نوع مقاله : Original Article(s)

نویسندگان

1 دانشیار مددکاری روانی اجتماعی، گروه توانبخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران

2 کارشناسی ارشد سنجش و اندازه‌گیری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، شیراز

3 دانشجوی دوره دکترای روان‌شناسی بالینی، دانشگاه الینت، آمریکا

4 پزشک عمومی،دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، شهرکرد

5 پزشک عمومی، مرکز بهداشت دانشگاه، دانشگاه اصفهان، اصفهان

6 دانشیار روانپزشکی،گروه روانپزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، شهرکرد

چکیده

مقدمه: دو اختلال سلوک و اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) هم‌پوشی زیادی با یکدیگر دارند و از شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی بین کودکان مدرسه‌‌ای می‌باشند. هدف از انجام پژوهش حاضر، ساخت مقیاس درجه‌بندی جهت تشخیص افتراقی اولیه دو اختلال در مدارس و استفاده در مطالعات غربالگری بود.

روش ها: مطالعه‌ی حاضر از نوع مطالعات کاربردی و روش مورد استفاده روش توسعه‌ای بود؛ نمونه‌ی مورد مطالعه شامل 800 نفر از دانش‌آموزان دختر و پسر دبستانی شهر تهران بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند؛ بدین ترتیب که مقیاس تهیه شده در اختیار معلمان قرار گرفت و از آنان خواسته شد کودکان را در هر یک از علایم مذکور ارزیابی کنند. سپس داده‌های جمع‌آوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: تجزیه و تحلیل داده‌ها 6 عامل نشان د‌اد، 3 عامل به نام‌های کج خلقی، پرخاشگری و تخطی‌گری مقیاس سلوک و 3 عامل به نام‌های کمبود توجه، بیش‌فعالی و تکانشگری مقیاس ADHD را تشکیل می‌دهد؛ این 6 عامل در مجموع، 68/0 از واریانس کل آزمون را تبیین ‌کرد. ضریب روایی ملاکی، برای مقیاس سلوک برابر با 79/0 و برای مقیاس ADHD برابر با 76/0 محاسبه شد. در مقیاس سلوک، ضریب آلفای کرونباخ 95/0، ضریب دو نیمه آزمون 87/0 و ضریب بازآزمون 91/0 بود؛ هر یک از ضرایب فوق در مقیاس ADHD به‌ ترتیب برابر با 96/0، 82/0 و 92/0 به دست آمد.

نتیجه گیری: با توجه به عوامل به ‌دست آمده و تأیید محتوای آن توسط متخصصان و مقادیر مشاهده شده شاخص‌های روایی و پایایی می‌توان مقیاس حاضر را به ‌عنوان یک وسیله‌ی غربالگری، امور پژوهشی و موارد بالینی با اطمینان به کار برد.

واژگان کلیدی: ساخت مقیاس، هنجاریابی، اختلال سلوک، اختلال کمبود توجه بیش فعالی.

عنوان مقاله [English]

A Rating Scale to Differentiate between Conduct Disorder and Attention Deficit Hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • Sayed Jalal Sadrossadat 1
  • Zahra Hooshyari 2
  • Leila Sadrossadat 3
  • Akbar Rouzbahani 4
  • Majid Ghias 5
  • Masoud Nikfarjam 6
1 Associate Professor. University of Social Welfare and Rehabilitation Science, Tehran
2 Marvdasht Branch, Islamic Azad University, Shiarz
3 PhD Student in Psychology, Alliant International University
4 General Practitioner, Shar-e-Kord University of Medical Sciences, Shar-e-Kord
5 General Practitioner, Isfahan University Health Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan
6 Associate Professor, Department of Psychiatry, School of Medicine, Shar-e-Kord University of Medical Sciences, Shahr-e-Kord
چکیده [English]

Background: The symptoms of conduct disorder and ADHD (attention deficit hyperactivity disorder) have many overlaps. These two disorders are considered to be the two most common psychiatric disorders among school aged children. It is notable to consider that when ever one of these disorders is present as the primary disorder with clinical manifestations, the other is believed to co morbid and coexisted with the first disorder. The present study was designed to develop a standard scale for diagnosis and grading of these disorders in the elementary schools children.

Methods: This study was performed on a sample of 800 male and female elementary school children, who were selected through a normalized cluster sampling procedure in Tehran. The scale was administered to the student via their teachers, as well as the relevant professionals and the obtained results were gathered for further analysis.

Findings: Factor analysis showed that 3 factors, dysthymic, aggressiveness, and oppositional defiant, could be involved in conduct disorder rating scale and the 3 factors, lavk of attention, hyperactivity, and aggression could be involved in ADHD rating scale. These 6 factors explained 0.69 of total variance. The criteria validity coefficient for conduct disorder rating scale was 0.79, and for attention deficit hyperactivity disorder rating scale was 0.76. Cronbakh’s alpha coefficient, spilt half coefficient, and test-retest coefficient for conduct disorder rating scale was 0.95, 0.87, and 0.91, and for attrition deficit hyperactivity rating scale was 0.96, 0.82, and 0.92

Conclusion: Based on the obtained factors which were approved in their content by relevant professionals, and considering the validity and reliability of the scale, it seems that the scale is suitable enough to be considered as a screening instrument in the clinical and research contexts.

Key words: Developing scale, Normalizing, Conduct disorder, Attention deficit hyperactivity disorder.