مقایسه‌ی اثر ویتامین D و کلسیتریول بر دانسیته‌ی استخوانی در بیماران پیوند کلیه

نوع مقاله : مقاله های پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، مرکز تحقیقات بیماری‌های کلیه، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

2 پزشک عمومی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: ویتامین دی و آنالوگ‌های آن از درمان‌های پیشگیری از افت سریع تراکم استخوان پس از پیوند کلیه می‌باشند. به علت اختلاف زیاد هزینه‌ی درمان با ویتامین دی فعال در مقایسه با فرم غیر فعال آن، این مطالعه تأثیر درمان با این دو دارو را بر دانسیته‌ی استخوانی بیماران پیوند کلیه مقایسه کرد. روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع کارآزمایی بالینی کنترل شده بود. 37 بیمار پس از پیوند کلیه، وارد مطالعه شدند و به مدت 1 سال تحت درمان با ویتامین دی و کلسیم یا کلسیتریول و کربنات کلسیم قرار گرفتند. دوز داروی بیماران بر اساس سطح کلسیم خون و ادرار 24ساعته متغیر بود. تراکم معدنی استخوان قبل و 1 سال بعد از پیوند کلیه اندازه‌گیری شد. سنجش سطح سرمی فسفر و کلسیم به صورت ماهانه، سطح سرمی هورمون پاراتیرویید و آلکالین فسفاتاز، قبل از پیوند و سپس هر 6 ماه و محاسبه‌‌ی فیلتراسیون گلومرولی و سنجش سطح کلسیم ادرار 24 ساعته هر 3 ماه انجام شد. یافته‌ها: در گروه ویتامین دی، T-score و score-Z در مهره‌های کمری و هیپ افزایش یافت. در گروه کلسیتریول، T-score و score-Z در مهره‌های کمری کاهش و در هیپ افزایش یافت. افزایش score-Z مهره‌های کمری در گروه ویتامین دی و اختلاف بین این افزایش و کاهش آن در گروه کلسیتریول معنی‌دار بود (03/0 = P). کاهش هورمون پاراتیرویید و آلکالین فسفاتاز، در هر دو گروه چشم‌گیر بود. کلسیم ادرار 24 ساعته در گروه کلسیتریول افزایش معنی‌دار داشت (01/0 = P). نتیجه‌گیری: با توجه به اثرات مطلوب‌تر ویتامین دی و کلسیم بر تراکم معدنی استخوان و قیمت مناسب‌تر آن توصیه می‌شود از این دارو به جای کلسیتریول استفاده شود. واژگان کلیدی: پیوند کلیه، ویتامین دی 3، کلسیتریول، تراکم معدنی استخوان

عنوان مقاله [English]

Comparison between the Effects of Calcitriol and Cholecalciferol on Bone Mineral Density of Renal Transplant Patients

نویسندگان [English]

  • Shahrzad Shahidi 1
  • Sima Kolahdooz 2
  • Mojgan Mortazavi 1
1 Associate Professor, Isfahan Kidney Diseases Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
2 General Practitioner, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Background: Vitamin D and its analogues are a part of preventing rapid bone loss after kidney transplantation. According to difference in cost of active and inactive forms of vitamin D, we decided to compare the effects of these drugs on bone mineral density (BMD) of kidney transplant patients. Methods: In a randomized, controlled, clinical trial, 37 kidney transplant patients were treated with vitamin D plus calcium or calcitriol plus calcium carbonate for one year. Drug dose in both groups was changing according to serum calcium and 24-hour urine calcium. BMD was measured before and one year after transplantation. Serum calcium and phosphorus were checked monthly. Serum parathyroid hormone (PTH) and alkaline phosphatase (ALKP) levels were checked before transplantation and every six months. Glomerular filtration rate (GFR) and 24-hour urine calcium were measured every three months. Findings: In the vitamin D group, T and Z scores in lumbar spine and hip were increased. However, in the calcitriol group, the scores decreased in lumbar spine and increased hip. The increment in Z scores of lumbar spine in vitamin D group and the difference between Z scores of the two groups were significant (P = 0.03). In both groups, PTH and ALKP decreased significantly. In the calcitriol group, 24 h urine calcium increased significantly (P = 0.01). Conclusion: Compared to calcitriol, vitamin D-calcium is cheaper and more effective on BMD. Therefore, we recommend the use of vitamin D-calcium in kidney transplant patients. Keywords: Kidney transplantation, Vitamin D3, Calcitriol, Bone mineral density