عملکرد ‌پزشکان ‌خانواده‌ی ‌شاغل ‌در ‌مناطق ‌روستایی ‌شهرستان ‌اصفهان ‌در ‌بیماریابی ‌دیابت ‌شیرین ‌و ‌فشار خون ‌‌طی ‌5 ‌سال ‌گذشته

نوع مقاله : مقاله های پژوهشی

نویسندگان

1 ‌دانشیار، ‌مرکز ‌تحقیقات ‌عوامل ‌اجتماعی ‌مؤثر بر ‌سلامت، ‌دانشکده‌ی ‌پزشکی، دانشگاه ‌علوم ‌پزشکی ‌اصفهان، ‌اصفهان، ‌ایران

2 دانشجوی ‌پزشکی، ‌دانشکده‌ی ‌پزشکی و کمیته‌ی تحقیقات دانشجویی، دانشگاه ‌علوم ‌پزشکی ‌اصفهان، ‌اصفهان، ‌ایران

3 ‌گروه ‌گسترش، ‌مرکز ‌بهداشت ‌استان ‌اصفهان، دانشگاه ‌علوم ‌پزشکی ‌اصفهان، ‌اصفهان، ‌ایران

چکیده

مقدمه: ‌در ‌برنامه‌ی ‌پزشک ‌خانواده ‌و ‌نظام ‌ارجاع ‌که ‌از ‌سال ‌1384در مناطق ‌روستایی ‌به ‌اجرا ‌گذاشته ‌شد، پزشک ‌خانواده ‌موظف ‌به ‌غربالگری ‌بیماری‌های ‌در ‌اولویت، از ‌جمله ‌دیابت ‌نوع 2 و ‌فشار ‌خون ‌‌ظرف ‌سه ‌سال ‌اول ‌شروع ‌کار ‌و سپس ‌هر ‌سه ‌سال ‌یک ‌بار ‌می‌باشد. در ‌این ‌تحقیق ‌با ‌بررسی ‌میزان ‌بیماریابی ‌این ‌دو ‌بیماری، ‌عملکرد ‌پزشکان ‌خانواده ‌را ارزیابی کردیم. روش‌ها: ‌این ‌تحقیق ‌یک ‌مطالعه‌‌ی ‌مقطعی ‌توصیفی- تحلیلی بود ‌که ‌در ‌1390 ‌به صورت ‌سرشماری ‌از تمام ‌مراکز ‌بهداشتی- درمانی ‌روستایی ‌شهرستان ‌اصفهان ‌انجام ‌شد. ‌با رجوع ‌به ‌پرونده‌‌ی ‌بیماران ‌مبتلا ‌به ‌فشار خون و دیابت ‌نوع 2، ‌چک ‌لیستی ‌شامل ‌مشخصات ‌دموگرافیک ‌بیماران و مقدار ‌گلوکز ‌یا ‌فشار ‌خون ‌در ‌زمان ‌تشخیص ‌بیماری ‌تکمیل ‌شد. با ‌مقایسه‌‌ی ‌آمار فوق ‌و درصد ‌فراوانی ‌این ‌بیماری‌ها‌ در ‌استان ‌اصفهان، ‌پیشرفت ‌تیم ‌پزشک ‌خانواده ‌در ‌امر ‌بیماریابی بیماری‌ها‌ی ‌دیابت نوع 2 و فشارخون ‌بالا، بررسی شد. داده‌ها‌ ‌به وسیله‌‌ی ‌نرم‌‌افزار SPSS نسخه‌ی 18 ‌و ‌آزمون‌ها‌ی ‌آماری 2χ و Student-t ‌مورد ‌تجزیه ‌و ‌تحلیل ‌قرار ‌گرفت. یافته‌ها: ‌طی ‌این ‌بررسی ‌تعداد ‌3209 نفر ‌مبتلا ‌به ‌فشار خون و تعداد ‌1684 ‌نفر مبتلا ‌به ‌دیابت ‌شیرین ‌مشخص ‌گردیدند. ‌تیم‌ها‌ی ‌پزشک ‌خانواده ‌تاکنون ‌توانسته‌‌اند ‌به ‌ترتیب ‌5/31 ‌و 55 ‌درصد ‌از ‌بیماران ‌مبتلا ‌به فشار خون ‌و ‌دیابت ‌نوع ‌2 ‌موجود ‌در ‌مناطق ‌روستایی ‌شهرستان ‌اصفهان ‌را ‌شناسایی نمایند ‌و ‌تحت ‌مراقبت ‌قرار ‌دهند. ‌میزان ‌بیماریابی ‌در ‌دو بیماری مورد مطالعه بعد ‌از ‌اجرای ‌برنامه‌ی ‌پزشک ‌خانواده ‌نسبت ‌به ‌مدت ‌قبل ‌از ‌آن، تفاوت ‌آماری ‌معنی‌‌دار داشت. نتیجه‌گیری: ‌به دنبال ‌اجرای ‌طرح ‌بیمه‌‌ی ‌همگانی ‌سلامت ‌برای ‌روستاییان ‌و ‌آموزش‌ها‌ی ‌پیشگیرانه‌‌ی ‌پزشک ‌خانواده ‌و ‌تیم ‌سلامت، عملکرد ‌پزشک ‌خانواده ‌در ‌بیماریابی ‌بیماری‌ها‌ی ‌مزمن ‌بهبود ‌یافته ‌است. واژگان کلیدی: ‌پزشک ‌خانواده، ‌فشار ‌خون، ‌دیابت، ‌عملکرد، ایران

عنوان مقاله [English]

The Assessment of Family Physicians’ Performance in Screening of Hypertension and Diabetes Mellitus in Rural Areas of Isfahan County: A 5-year Survey

نویسندگان [English]

  • Reza Khadivi 1
  • Tayebeh Hashemi 2
  • Elham Farrokh Siar 2
  • Mohsen Rohani 3
1 Associate Professor, Social Determinants of Health Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
2 Student of Medicine, School of Medicine AND Student Research Committee, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
3 Provincial Health Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Background: Family physician program and referral system is being performed from 2005 in rural areas of Iran. Family physicians are mandated to screen high risk population for high-priority diseases. The aim of the present study is to evaluate the family physicians’ performance in screening of hypertension (HTN) and diabetes mellitus (DM) 5 years after the introduction of family physician program. Methods: In a cross-sectional study in 2011 in rural health centers of Isfahan County, we collected the data from health dossier of all hypertensive and diabetic mellitus patients who were cared in these centers.  Demographic data, the date of definite diagnosis, the last fasting blood sugar test and blood pressure were registered in a checklist. Findings: Family physician teams diagnosed 3209 hypertensive and 1684 diabetic mellitus patients. Based on the prevalence of hypertension and diabetes mellitus in the studied areas, family physicians diagnosed 31.5% of hypertensive patients and 55% of diabetic mellitus patients. Conclusion: In rural areas which family physician program has been introduced, HTN and DM screening were improved. Keywords: Family physician, Hypertension, Diabetes mellitus, Task performance and analysis, Isfahan