بررسی ارتباط چاقی موضعی و تراکم استخوان در زنان یائسه به روش جذب اشعه‌ی ایکس با دو انرژی

نوع مقاله : مقاله های پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه فیزیک پزشکی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار، گروه علوم تشریحی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

3 دانشجوی پزشکی، دانشکده‌ی پزشکی وکمیته‌ی تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

4 کارشناس ارشد، مرکز تشخیص پوکی استخوان اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: استئوپروز از شایع‌ترین بیماری‌های جوامع بشری است و یکی از بحث برانگیزترین عوامل بروز آن چاقی است که در مورد ارتباط آن با استئوپروز، تناقض وجود دارد. از طرف دیگر، مطالعات اخیر نشان داده است که استفاده از شاخص توزیع توده‌ی چربی بدن به جای شاخص توده‌ی بدنی (BMI یا Body mass index) می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری از چاقی و ارتباط آن با دیگر مطالعات به دست دهد. از این رو، مطالعه‌ی حاضر با هدف تعیین تراکم استخوانی به روش جذب اشعه‌ی ایکس با دو انرژی (DXA یا Dual-energy X-ray absorptiometry) و بررسی رابطه‌ی آن با چاقی در زنان یائسه انجام شد.روش‌ها: طی یک مطالعه‌ی مقطعی، ابتدا وضعیت تراکم استخوان (BMD یا Bone mineral density) 76 نفر از زنان یائسه‌ی واجد شرایط ورود به مطالعه به روش DXA اندازه‌گیری شد. همچنین، کلیه‌ی اختصاصات کمی مرتبط با چاقی نظیر توده‌ی کلی چربی، توده‌ی بافت غیر چربی، چربی‌های تنه، اندام، شکم، باسن و ران با روش DXA و از طریق تعیین توزیع ترکیب بدن اندازه‌گیری شد. در نهایت، ارتباط BMD و شاخص توده‌ی چربی تحلیل و گزارش شد.یافته‌ها: میانگین توده‌ی کلی چربی بدن زنان تحت مطالعه، 1/8858 ± 3/35570 گرم و میانگین بافت غیر چربی 3/6228 ± 0/36945 گرم بود. میانگین BMD در ناحیه‌ی کمری 2/152 ± 7/994 گرم بر سانتی‌متر مربع و میانگین Tscore 915/0 ± 158/1- بود. همچنین، میانگین شاخص BMD و Tscore ناحیه‌ی گردن فمور به ترتیب 12/0 ± 77/0 و 00/1 ± 86/1- بود. بین BMD ستون فقرات و توده‌ی کلی چربی و نیز بین شاخص Tscore و توده‌ی کلی چربی، رابطه‌ی معنی‌داری وجود نداشت. از طرف دیگر، بین BMD گردن فمور و توده‌ی کلی چربی و همچنین بین Tscore فمور و توده‌ی کلی چربی، رابطه‌ی مستقیم به میزان 22/0 وجود داشت؛ اما از نظر آماری معنی‌دار نبود.نتیجه‌گیری: پس از تفکیک چاقی به توده‌های چربی موضعی و بررسی ارتباط آن با تراکم استخوانی، اثرات محافظتی توده‌های چربی ناحیه‌ای بدن بر بهبود تراکم استخوانی مشاهده نشد. انجام مطالعات دیگر، با تعداد نمونه‌ی بیشتر توصیه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationship between the Regional Obesity and Bone Density in Postmenopausal Women Assessed via Dual Energy X-ray Absorptiometery

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Salamat 1
  • Gholamreza Dashti 2
  • Meysam Dehghanizadeh 3
  • Amirhossein Salamat 4
1 Associate professor, Department of Medical Physic, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
2 Associate professor, Department of Anatomy, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
3 Student of Medicine, School of Medicine AND Student Research Committee, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
4 Isfahan Osteoporotic Centre, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Background: Osteoporosis is one of the most prevalent diseases in the word with many contributing factors. One of the most controversial factors is obesity. On the other hand, recent studies have indicated that using regional body fat distribution instead of body mass index (BMI) may lead to more accurate information about obesity. So, this study was performed to determine the relationship between the regional fat mass and bone density using dual energy X-ray absorptiometery (DXA) in postmenopausal women.Methods: In a cross sectional study, 76 postmenopausal women meeting the including criteria were selected. Bone mineral density (BMD) was measured via dual energy X-ray absorptiometery method. all the quantitative characteristics related to obesity such as total fat mass, total lean mass, and trunk, limb, abdominal and pelvic fat mass were measured using DXA method. The statistical analysis for determining the relation of bone mineral density and regional obesity was done using SPSS software.Findings: The means (± SD) of total fat mass and total lean mass were 35570.3 ± 8858.1 and 36945.0 ± 6228.3 grams, respectively. The means of bone mineral density and T-score of lumbar region were 994.7 ± 152.2 and -1.158 ± 0.915 g/cm2, respectively. The means of bone mineral density and T-score in femoral neck region were 0.77 ± 0.12 and -1.86 ± 1, respectively. According to Pearson correlation test, no relationship was seen between the spinal column bone density and total fat mass. Similarly, no relationship between T-score and total fat mass was observed in this region. The correlation between femoral neck bone mineral density and total fat mass was 0.22 which was not significant. The correlation between T-score and total fat mass was 0.22 in this region which was not statistically significant.Conclusion: According to the results of this study, regional fat mass had no statistically significant protective effects on bone density. Therefore, due to limitations of this study, it is suggested that more comprehensive researches with larger sample size should be performed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Osteoporosis
  • Total fat mass
  • Bone mineral density (BMD)
  • Postmenopause

مراجع

  1. Knapp KM, Blake GM, Spector TD, Fogelman I. Can the WHO definition of osteoporosis be applied to multi-site axial transmission quantitative ultrasound? Osteoporos Int 2004; 15(5): 367-74.
  2. Looker AC, Melton LJ, III, Harris TB, Borrud LG, Shepherd JA. Prevalence and trends in low femur bone density among older US adults: NHANES 2005-2006 compared with NHANES III. J Bone Miner Res 2010; 25(1): 64-71.
  3. Looker AC, Borrud LG, Dawson-Hughes B, Shepherd JA, Wright NC. Osteoporosis or low bone mass at the femur neck or lumbar spine in older adults: United States, 2005-2008. NCHS Data Brief 2012; (93): 1-8.
  4. Hoffmann F, Icks A. Structural differences between health insurance funds and their impact on health services research: results from the Bertelsmann Health-Care Monitor. Gesundheitswesen 2012; 74(5): 291-7. [In German].
  5. Bagheri P, Haghdoost AA, Dortaj Rabari E, Halimi L, Vafaei Z, Farhangnya M, et al. Ultra analysis of prevalence of osteoporosis in Iranian women "a systematic review and meta-analysis. Iran J Endocrinol Metab 2011; 13(3): 315-25. [In Persian].
  6. Hansen L, Mathiesen AS, Vestergaard P, Ehlers LH, Petersen KD. A health economic analysis of osteoporotic fractures: who carries the burden? Arch Osteoporos 2013; 8(1-2): 126.
  7. Kanis JA, Oden A, McCloskey EV, Johansson H, Wahl DA, Cooper C. A systematic review of hip fracture incidence and probability of fracture worldwide. Osteoporos Int 2012; 23(9): 2239-56.
  8. Hagino H, Nakamura T, Fujiwara S, Oeki M, Okano T, Teshima R. Sequential change in quality of life for patients with incident clinical fractures: a prospective study. Osteoporos Int 2009; 20(5): 695-702.
  9. Wilson S, Sharp CA, Davie MW. Health-related quality of life in patients with osteoporosis in the absence of vertebral fracture: a systematic review. Osteoporos Int 2012; 23(12): 2749-68.
  10. Ioannidis G, Papaioannou A, Hopman WM, Akhtar-Danesh N, Anastassiades T, Pickard L, et al. Relation between fractures and mortality: results from the Canadian Multicentre Osteoporosis Study. CMAJ 2009; 181(5): 265-71.
  11. Flegal KM, Carroll MD, Kit BK, Ogden CL. Prevalence of obesity and trends in the distribution of body mass index among US adults, 1999-2010. JAMA 2012; 307(5): 491-7.
  12. Janghorbani M, Amini M, Willett WC, Mehdi GM, Delavari A, Alikhani S, et al. First nationwide survey of prevalence of overweight, underweight, and abdominal obesity in Iranian adults. Obesity (Silver Spring) 2007; 15(11): 2797-808.
  13. Lainscak M, von HS, Doehner W, Anker SD. The obesity paradox in chronic disease: facts and numbers. J Cachexia Sarcopenia Muscle 2012; 3(1): 1-4.
  14. Kim KC, Shin DH, Lee SY, Im JA, Lee DC. Relation between obesity and bone mineral density and vertebral fractures in Korean postmenopausal women. Yonsei Med J 2010; 51(6): 857-63.
  15. Lee HR, Hong SS, Lee SY, Cho YH, Park HJ, Jung DW, et al. The Impact of Body Weight Change on Bone Mineral Density of the Lumbar Spine in Perimenopausal Women: A Retrospective, One-year Follow-up Study. Korean J Fam Med 2011; 32(4): 219-25.
  16. Guney E, Kisakol G, Ozgen G, Yilmaz C, Yilmaz R, Kabalak T. Effect of weight loss on bone metabolism: comparison of vertical banded gastroplasty and medical intervention. Obes Surg 2003; 13(3): 383-8.
  17. Greco EA, Fornari R, Rossi F, Santiemma V, Prossomariti G, Annoscia C, et al. Is obesity protective for osteoporosis? Evaluation of bone mineral density in individuals with high body mass index. Int J Clin Pract 2010; 64(6): 817-20.
  18. Compston JE, Watts NB, Chapurlat R, Cooper C, Boonen S, Greenspan S, et al. Obesity is not protective against fracture in postmenopausal women: GLOW. Am J Med 2011; 124(11): 1043-50.
  19. Simpson ER. Sources of estrogen and their importance. J Steroid Biochem Mol Biol 2003; 86(3-5): 225-30.
  20. Guerri-Fernandez RC, Diez-Perez A. Is there a future for selective estrogen-receptor modulators in osteoporosis? Ther Adv Musculoskelet Dis 2012; 4(2): 55-9.
  21. Kameda T, Mano H, Yuasa T, Mori Y, Miyazawa K, Shiokawa M, et al. Estrogen inhibits bone resorption by directly inducing apoptosis of the bone-resorbing osteoclasts. J Exp Med 1997; 186(4): 489-95.
مجله دانشکده پزشکی اصفهان
دوره 33، شماره 333 - شماره پیاپی 333
خرداد و تیر 1394
صفحه 653-661

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 اردیبهشت 1394
  • تاریخ بازنگری: 11 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 17 فروردین 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار