بررسی اثربخشی تلفیق دارو درمانی و شناخت درمانی گروهی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر کاهش افسردگی زنان مطلقه‌ی شهر اصفهان

نوع مقاله : مقاله های پژوهشی

نویسندگان

1 روان‌شناس، معاون امور اجتماعی، سازمان بهزیستی استان اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دانشیار و مدیر گروه، گروه روان‌شناسی بالینی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

3 استاد، گروه روان‌سنجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

4 استادیار، گروه روان‌شناسی بالینی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

5 دانشیار، مرکز پژوهش‌های آموزش پزشکی، مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

خلاصهمقدمه: مطالعه‌ی حاضر با هدف تعیین اثر بخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی توأم با درمان استاندارد داروی ضد افسردگی بر شدت افسردگی، نگرش‌های ناکارآمد و مهارت‌های مقابله با استرس گروهی در زنان مطلقه طراحی گردید.روش‌ها: این کارآزمایی بالینی تصادفی، در سال 1378 با مشارکت 60 زن مطلقه انجام گرفت؛ با اجرای مقیاس‌های افسردگی بک، نگرش ناکارآمد وایزمن و مهارت مقابله با استرس اندلر و پارکر آزمودنی‌ها از نظر سه متغیر پیامد یعنی شدت افسردگی، نگرش ناکارآمد و مهارت مقابله با استرس با مؤلفه‌های تکلیف‌مداری، هیجان مداری و اجتناب‌مداری در مرحله‌ی پایه، یک ماه پس از مداخله، 8 هفته بعد از اتمام دوره و پس از سه ماه پی‌گیری انجام شد. تحلیل داده‌های خام به استفاده از 11SPSS و اجرای آزمون‌های توصیفی و استنباطی از جمله آنالیز کوواریانس تکرار مقادیر صورت گرفت.یافته‌ها: وجود تعامل معنی‌دار بین زمان و نوع مداخله برای کلیه‌ی متغیرهای پی‌آمد دیده شد. در گروه تجربی، با گذشت زمان از شدت افسردگی، نگرش ناکارآمد، شیوه‌های هیجان مداری و اجتناب مداری کاسته شد و روش تکلیف مداری افزایش یافت. این تغییرات برای دو گروه غیرتجربی آن‌چنان محسوس نبود. بالاترین میزان اثر مداخله به ترتیب در کاهش شدت افسردگی (71/0)، رفتار اجتنابی (67/0)، نگرش ناکارآمد (65/0)، افزایش مهارت تکلیف‌مداری (56/0) و کاهش هیجان مداری (21/0) بود.نتیجه‌گیری: مشاهدات حاضر مؤید تأثیر درمان افسردگی به روش تلفیقی داروی ضد افسردگی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی است. با علم به شیوع بالای افسردگی و تبعات طلاق، پزشکان عمومی و روان‌پزشکان با الهام از مهارت‌های شناخت درمانی می‌توانند در کمک به این بیماران مؤثر باشند.واژگان کلیدی: طلاق، افسردگی در زنان، نگرش ناکار آمد، مهارت مقابله با استرس، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، دارو درمانی.

عنوان مقاله [English]

Combined Effect of Anti Depressant and Mindfulness-based Group Cognitive Therapy (MBCT) on Psychological Well Being of Divorced Women

نویسندگان [English]

  • Saeed Sadeghi 1
  • Faramarz Sohrabi 2
  • Ali Delavar 3
  • Ahmad Borjaali 4
  • Gholam Reza Ghassemi 5
1 Deputy Director (Social Affair), Isfahan Welfare Organization, Isfahan, Iran.
2 Associate Professor and Head, Department of Clinical Psychology, Allameh Tabatabei University, Tehran, Iran.
3 Professor, Department of Psychometrics, Allameh Tabatabei University, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor, Department of Clinical Psychology, Allameh Tabatabei University, Tehran, Iran.
5 Associate Professor, Medical Education Research Center (MERC), Behavioral Sciences Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Background: Psychological aftermaths of divorce are well documented. This study determined the effect size of standard drug therapy along with mindfulness based cognitive group therapy (MBCT) on psychological aftermaths of divorced women with depression. Methods: This randomized clinical trial was counseling services of the Divorce Counseling Centre, affiliated to Welfare Organization, Isfahan, Iran. The experimental group comprised of 30 members received standard antidepressant along with MBCT, while the non experimental group I and II each one was comprised of 15 individuals, the former received simple standard antidepressant and the later one was subject to non standard antidepressant therapy. Psychiatric assessment was done by a psychiatrist, using Structured Clinical Interview for DSM-IV Axis I Disorders (SCID-I) before intervention and on three month of follow-up. Independent evaluators assessed the participants’ for severity of depression, negative thoughts, and coping ability, using Beck Depression Inventory-II (BDI-II), Dysfunction Attitude Scale (DAS), and Coping Ability Scale CISS at baseline, one month after intervention, 8 weeks of intervention, and after 3 months follow-up. Data were analyzed using SPSS11 and running ANOVA with Bonferroni test, and ANCOVA with repeated measures. Findings: As compared to pure standard and non standard antidepressant treatment methods, the combined treatment modality provided more promising results in lowering the subjects’ depression, favorable attitudes, and better problem solving ability. In order of importance, the significant effect size for the combined method was 0.71 for severity of depression, 0.67 for avoidance, 0.65 for dysfunction attitude, 0.56 for self determination, and 0.21 for emotionalism. Conclusion: Significantly desirable changes observed in the therapeutic across various phases of intervention for outcome variables are attributed to the supremacy of MBCT and reinforce earlier observations. In view of high prevalence of divorce and its psychological aftermaths, non organic intervention modalities are not only more economical but also can enhance clients’ compliance in seeking early and long lasting treatment. Key words: Mindfulness based group cognitive therapy, Coping Skills, Medication, Depression, Divorced women.