بررسی اثر دونپزیل بر روی سرعت جریان خون عروق مغزی در بیماری آلزایمر

نوع مقاله : مقاله های پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه نورولوژی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دستیار، گروه نورولوژی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

3 کارشناس ارشد اپیدمیولوژی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایـران.

چکیده

مقدمه: علت اصلی بیماری آلزایمر (AD) از دست دادن عملکرد کولینرژیک است. بنابراین راهبرد درمانی انتخابی، افزایش سطح استیل کولین (Ach) در مغز افراد مبتلا با استفاده از مهار کننده‌های کولین استراز (AchEI) مانند داروی دونپزیل (Donepezil) می‌باشد. ایـن مطالعه به بررسی اثر دونپزیل روی جریان خون عروق مغزی در بیماران مبتلا به آلزایمر با روش غیرتهاجمی سونوگرافی داپلر ترانس کرانیال (TCD) پرداخت. روش‌ها: این کارآزمایی بالینی روی 11 نفر بیمار مبتلا به آلزایمر در گروه مداخله و 11 نفر در گروه مقایسه انجام شد. بیماران گروه مداخله یک مرتبه قبل از تجویز دونپزیل Baseline))، مرتبه‌ی دوم پس از چهار هفته درمان با mg/d 5 دونپزیل و مرتبه‌ی سوم بعد از چهار هفته‌ی دیگر درمان با mg/d 10 دونپزیل با سونوگرافی داپلر ترانس کرانیال مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه مقایسه از هیچ داروی مؤثر بر آلزایمر استفاده نمی‌کردند و فقط یک مرتبه سونوگرافی داپلر ترانس کرانیال شدند. ماکزیمم سرعت سیستولی (PSV)، دیاستولی (EDV) و متوسط (MFV) جریان خون شریان مغزی خلفی (PCA) و شریان مغزی میانی (MCA) بررسی شد و Mini-mental state examination (MMSE) نیز در هر مرحله چک و ثبت گردید. یافته‌ها: از نظر آماری هیچ گونه اختلاف معنی‌داری بین سن و جنس دو گروه مداخله و مقایسه وجود نداشت. میانگین MMSE در گروه مداخله از 3/3 ± 8/15 در Baseline به 8/2 ± 2/20 در پایان هفته‌ی چهارم درمان با mg/d 5 دونپزیل و به 9/3 ± 6/20 در پایان هفته‌ی هشتم درمان با mg/d 10 دونپزیل افزایش یافت (0001/0 < P). در MCA، افزایش مقادیر PSV و MFV با چهار هفته درمان با mg/d 10 دونپزیل نسبت به Baseline از لحاظ آماری معنی‌دار شد (P به ترتیب 002/0 و 025/0). در PCA، افزایش مقادیر MFV و EDV با چهار هفته درمان با mg/d 10 دونپزیل نسبت به Baseline از نظر آماری معنی‌دار شد (P به ترتیب 015/0 و 014/0). نتیجه‌گیری: دونپزیل به ویژه با دوز mg/d 10، روی افزایش جریان خون عروق مغزی و MMSE بیماران مبتلا به آلزایمر تأثیر داشته است ولی مطالعات گسترده‌تر با حجم نمونه‌ی بیشتر توسط سایر محققین توصیه می‌شود. واژگان کلیدی: بیماری آلزایمر، سرعت جریان خون، دونپزیل، سونوگرافی داپلر ترانس کرانیال.

عنوان مقاله [English]

Evaluation the effect of Donepezil on Cerebral Blood Flow Velocity in Alzheimer's Disease

نویسندگان [English]

  • Abbas Ghorbani 1
  • Ahmad Chitsaz 1
  • Mehdi Shishegar 2
  • Mojtaba Akbari 3
1 Associate Professor, Department of Neurology, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
2 Resident of Neurology, Department of Neurology, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.
3 MSc, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Background: The main cause of Alzheimer's disease (AD) is loss of cholinergic function. So, the choice strategy of therapy is to increase the level of acetylcholine (Ach) in the brain of by acetylcholinesterase inhibitors (AchEIs) such as Donepezil. This study evaluated the effect of donepezil on cerebral blood flow using non-invasive transcranial doppler (TCD) sonography. Methods: This clinical trial was performed on AD patients in two groups of case and control, each consisting of 11 patients. The case group who received donepezil medication was examined by TCD before (baseline), after four weeks of oral treatment with 5 mg/d donepezil and a further four weeks of 10 mg/d donepezil, administered orally. The control group did not receive any medications effective on AD and were examined by TCD only once. Peak systolic velocity (PSV), end-diastolic velocity (EDV) and mean flow velocity (MFV) velocities of posterior cerebral artery (PCA) and middle cerebral artery (MCA) were assessed and mini-mental state examination (MMSE) was carried out. Findings: There were not any significant difference between the case and control groups, in terms of age and sex. In the case group, mean MMSE score reached 20.2 ± 2.8 from a baseline value of 15.8 ± 3.3 after four weeks of oral treatment with 5 mg/d donepezil, and reached 20.6 ± 3.9 after four more weeks at 10 mg/d donepezil (P < 0.0001). In MCA, the difference in PSV and MFV values after four weeks of treatment at 10 mg/d donepezil was statistically significant, compared with the baseline values (P = 0.002 and 0.025, respectively). In PCA, the values of MFV and EDV after four weeks of treatment with 10 mg/d donepezil were statistically significant in comparison with the baseline value (P = 0.015 and 0.014, respectively). Conclusion: Donepezil, especially administered in doses of 10 mg/d, has an effect on increasing cerebral blood flow velocity and MMSE score in AD, but more extensive trials by other researchers are recommended. Keywords: Alzheimer's disease, Blood flow velocity, Donepezil, Transcranial doppler sonography