فراوانی بیماری سلیاک در کم‌خونی فقرآهن با علت نامشخص در بیماران مراجعه‌کننده به درمانگاه گوارش

چکیده
کم‌خونی فقر آهن یک تظاهر شناخته شده بیماری سلیاک در بزرگسالان است و می‌تواند تنها تظاهر این بیماری باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسی فراوانی بیماری سلیاک در گروهی از بیماران ایرانی مبتلا به کم‌خونی فقرآهن مراجعه‌کننده به درمانگاه گوارش انجام شد.

روش ها:
در این مطالعة آینده ‌نگر، 126 بیمار مبتلا به کم‌خونی فقرآهن (هموگلوبین کم‌تر از g/dl 14 در مردان و کم‌تر از g/dl 12 در زنان همراه با فریتین کم‌تر از g/dl 38) که درطی سال‌های 1385-1381، به‌طور متوالی به درمانگاه گوارش بیمارستان لقمان حکیم مراجعه کرده و در کولونوسکوپی و آندوسکوپی فوقانی دلیل واضحی برای فقرآهن نداشتتند، وارد مطالعه شدند. از هر بیمار، دست‌کم 2 بیوپسی از قسمت دیستال دوازدهه گرفته شد و براساس معیارهای مارش (Marsh) مورد بررسی قرار گرفت، آنتی‌بادی اندومیزیال (EMA) و آنتی‌گلیادین (AGA) در این افراد اندازه گیری شد.

یافته ها:
در 8 بیمار (3/6%) بیوپسی دیستال دوازدهه با بیماری سلیاک مطابقت داشت (2 نفر مارش IIIC و 6 نفر مارش IIIA). در 6 نفر از این 8 بیمار تست‌های سرولوژیک مثبت بود (2 نفر EMA، 3 نفر AGA و در یک نفر هر دو آنتی‌بادی مثبت بود)؛ متوسط هموگلوبین بیماران g/dl 1/1±8/8 بود و با گروه غیربیمار تفاوت آماری معنی‌داری نداشت. رژیم غذایی فاقد گلوتن به این بیماران توصیه و در هر 8 مورد پاسخ واضح آزمایشگاهی دیده شد؛ به‌طوری که پس از 4 ماه متوسط هموگلـوبین بیماران بـه g/dl 2/13رسید.

نتیجه گیری:
در بیماران ایرانی مبتلا به فقرآهن، فراوانی سلیاک زیاد است و پیشنهاد می‌شود بیوپسی قسمت دیستال دوازدهه برای همة بیماران مبتلا به کم‌خونی که در آندوسکوپی دلیل واضحی ندارند انجام شود.

واژگان کلیدی:
بیماری سلیاک، کم‌خونی فقرآهن، آنتی‌بادی اندومیزیال، آنتی‌بادی آنتی‌گلیادین، ایران