بررسی اثرات تک دوز ‌مت‌آمفتامین بر روی تکثیر و آپوپتوزیس سلول‌های اجدادی اسپرم در موش صحرایی بالغ

نوع مقاله : Original Article(s)

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم تشریحی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، کرمان، رفسنجان

2 دانشیار، گروه فارماکودینامیک و سم شناسی، دانشکده‌ی داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد

3 استادیار، گروه علوم تشریحی، دانشکده‌ی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد

چکیده

مقدمه:
مت‌آمفتامین یک داروی محرک سیستم عصبی مرکزی می‌باشد که به ‌طور فزآینده‌ای توسط جوانان و نوجوانان مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. اثرات مت‌آمفتامین بر روی سیستم تولید مثل جنس نر ناشناخته می‌باشد. در این مطالعه‌ی تجربی، ما اثرات یک‌بار تزریق سه دوز مختلف این دارو را بر تکثیر و آپوپتوزیس سلول‌های اجدادی اسپرم موش صحرایی بالغ ارزیابی نمودیم.
روش ها: چهار گروه موش صحرایی بالغ به ‌صورت داخل صفاقی تحت تزریق سه دوز مختلف مت‌آمفتامین (15، 5 و 1 میلی‌گرم بر کیلوگرم) یا سالین قرار گرفتند. مقاطع مربوط به بیضه‌ی راست و چپ به‌ ترتیب جهت مطالعه‌ی آپوپتوزیس و تکثیر سلولی با استفاده از روش‌های ایمونوهیستوشیمی رنگ‌آمیزی شد. برای سلول‌های در حال تکثیر و آپوپتوتیک ایندکس‌هایی محاسبه گردید.
یافته ها: تکثیر سلولی در گروه آزمایش با بالاترین دوز کاهش معنی‌داری داشت. همین کاهش را در رابطه با نسبت تکثیر به آپوپتوزیس در دو گروه با دوز بالا مشاهده نمودیم، اما وقوع آپوپتوزیس در این دو گروه افزایش یافت. در گروه شاهد بیش از 95% اسپرماتوگونی‌ها در حال تکثیر بودند، اما مت‌آمفتامین با دوز 15 میلی‌گرم بر کیلوگرم باعث کاهش اسپرماتوگونی‌‌های در حال تکثیر تا حدود 85% گردید. برعکس در بعضی لوله‌های اسپرم‌ساز در گروه با دوز بالا تعداد سلول آپوپتوتیک حداقل دو برابر شد. این اختلاف معنی‌دار بین گروه با دوز پایین و گروه‌های با دوز بالاتر نشان دهنده‌ی اثرات تا حدودی وابسته به دوز این دارو می‌باشد.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که حتی مصرف یک‌بار مت‌آمفتامین به ‌ویژه با دوز بالا، می‌تواند باعث تغییر در نسبت تکثیر به آپوپتوزیس در بیضه گردد. بنابراین فرآیند طبیعی اسپرم‌سازی مختل شده، این مسأله می‌تواند منجر به مشکلاتی در باروری مردان شود.
واژگان کلیدی: مت‌آمفتامین، تکثیر سلولی، آپوپتوزیس، سلول‌های اجدادی اسپرم، موش صحرایی

عنوان مقاله [English]

The Evaluation of Single Dose Effects of Methamphetamine on Proliferation and Apoptosis of Sperm Germ Cells in Mature Rat

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mohsen Taghavi 1
  • Seyed Adel Moallem 2
  • Seyed Hasan Alavi 3
1 Assistant Professor, Department of Anatomy, School of Medicine, Rafsanjan University of Medical Sciences, Rafsanjan
2 Associate Professor, Department of Pharmacodynamy & Toxicology, School of Pharmacy, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad
3 Assistant Professor, Department of Anatomy, School of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad
چکیده [English]

Background:
Methamphetamine (MAMP) is a central nervous system stimulant that is increasingly abused by teenagers and young adults. The MAMP effects on the male reproductive system are not clear. In this experimental study, we evaluated the effects of single injection of three different doses of MAMP on the proliferation and apoptosis of the sperm germ cells in the mature rat.
Methods:
A single dose of MAMP in different doses (1, 5 or 15 mg/kg) or normal saline was administered intraperitoneally in four groups of mature male rats. The right and left tissue sections were immunostained with immunohistochemical methods for proliferation and apoptosis, respectively. Indexes were calculated for proliferating and apoptotic cells.
Findings:
Cell proliferation decreased significantly in the group which treated with the highest dose. The ratio of proliferation to apoptosis decreased significantly in two groups with the highest doses. Conversely, apoptosis occurrence was increased in these groups. In the control group, more than 95% of spermatogonia were proliferating cells; however, 15mg/kg of MAMP caused an 85% reduction in the number of proliferating spermatogonia. On the contrary, the number of apoptotic cells at least doubled in some tubules of these groups. There were significant differences between the lower dose group and the higher doses groups. Therefore, the observed differences were relatively dose-dependent.
Conclusion:
This study revealed that one exposure to MAMP particularly at the high dose can change the proliferation/apoptosis ratio of spermatogonia in rat testis. Therefore, this would adversely affect the normal spermatogenesis process and could lead to disturbances in male fertility.

Key words: Methamphetamine, Cell proliferation, Apoptosis, Sperm germ cells, Rat.