بررسی ارزشیابی استقرار و نگهداری سیستم مدیریت سلامت (HSE) در مدارس و رتبه بندی و اعطای ستاره به مدارس کشور

نوع مقاله : Original Article(s)

نویسندگان

1 کارشناس مسؤول بهداشت حرفه‌ای و مشاور و کارشناس خبره‌ی دفتر وزارتی، حوزه‌ی وزارتی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران

2 گروه فیزیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد

3 دانشیار، گروه بهداشت محیط، دانشکده‌ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران

4 دانشکده پزشکی، دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد

5 پزشک، مدیر کل دفتر بهداشت، درمان و پیش‌گیری از مشکلات اجتماعی، معاونت آموزش و تربیت بدنی، وزارت آموزش و پرورش، تهران

چکیده

مقدمه: منابع محدود سبب عدم تعادل منابع بین جنبه‌های آموزشی و سلامتی در مدارس ایران گردیده است؛ استفاده از ابزاری مؤثر، سبب بهره گیری مناسب از منابع محدود موجود به منظور ارتقای سطح سلامت در کنار سطح آموزش در مدارس خواهد شد. یک سیستم مدیریت طراحی شده در زمینه‌ی سلامت در مدارس می‌تواند دارای یک ابزار مناسب ارزیابی با رویکرد رتبه‌بندی به منظور ایجاد انگیزه‌ی فزاینده در مدیران مدارس جهت ارتقای سطح سلامت در داخل مدارس باشد؛ بدیهی است این سیستم، که زیرساخت ابزار مورد نظر خواهد بود زمانی کارآمد و مؤثر می‌باشد که همکاری‌های درون و بین بخشی به طور مناسبی برقرار گردد.

روش‌ها: این پژوهش توسط یک چک لیست 81 پرسشی در 60 مدرسه در محدوده‌ی دانشگاه‌های علوم پزشکی در پنج استان ایران با همکاری مشترک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت آموزش و پرورش انجام شد.

یافته‌ها: فقط 2/48 درصد از مدارس پایلوت دارای کلاس‌هایی با فضای مناسب حدود 4 متر مکعب به ازای هر دانش آموز در کلاس بودند. از طرفی تنها در 4/21 درصد مدارس از میز و صندلی‌های مناسب استفاده می‌شد. نیز 6/69 درصد از مدارس فاقد راه خروج اضطراری مناسب جهت استفاده در مواقع اضطراری بودند. پس از استقرار سیستم مدیریت سلامت (HSE) در مدارس پایلوت، ارتقای رتبه و ستاره‌های سلامت مشاهده گردید.

نتیجه‌گیری: با توجه به محدودیت‌ها و مشکلات ایمنی و بهداشت در داخل مدارس، می‌توان با استقرار و نگهداری صحیح و اثربخش سیستم مدیریت سلامت (HSE) و رتبه بندی و اعطای ستاره به مدارس کشور، به یک زیرساخت مناسب و ابزار ارزیابی و کنترل دائمی مدارس از نظر مسائل مرتبط با ایمنی و بهداشت دست یافت. امید است با اجرای این طرح که با همکاری مشترک وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و آموزش و پرورش در سطح ملی در حال اجراست، شاهد ارتقای مناسبی در سلامت مدارس (HSR) در کنار ایجاد عدالت اجتماعی و جلب مشارکت تمامی گروه‌های مرتبط، به خصوص دانش آموزان و اولیای آن‌ها باشیم.
واژگان کلیدی: HSE، ایمنی، بهداشت، مدیریت، سیستم، مدارس.

عنوان مقاله [English]

The Assessment of Establishment and Maintenance of the Health Man-agement System in Schools and Grading for Awarding Stars (H.S.E-ms)

نویسندگان [English]

  • Mir Masih Moslemi Aghili 1
  • Sayed Mahmood Hosseiny 2
  • Ahmad Jonidi Jafari 3
  • Reza Karami 4
  • Hasan Zia-oddini 5
  • Zahra Gholamnejad 2
  • Efat Khoshnoud 2
1 Senior Expert of Occupational Health and MPH of Environmental Health, Responsible Expert of Occupational Health and Advisor and Senior Expert of the Office, Office of the Minister, Ministry of Health and Medical Education, Tehran
2 Department of Physiology, School of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad
3 Associate Professor, Department of Environmental Health, School of Health, Iran University of Medical Sciences, Tehran
4 Medical Student, School of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad
5 General Practitionnaire, Director General of the Bureau of Health and Prevention of Social Problems, Deputy of Training and Physical Education, Ministry of Education, Tehran
چکیده [English]

Background: Addressing school health and safety is an important public health issue. The aim of this study was to identify the status of safety and health (HSE) in Iranian schools, and to provide a monitoring and evaluation scoring system to produce a management system to handle health and safety issues in schools systematically.
Methods: An 81-item checklist was applied to obtain data regarding the performance of HSE in 60 schools in five Iranian provinces to award health stars (15-level stars). In all provinces, inadequacies and limitations were documented in safety measures.
Findings: Health and safety in Iranian schools need more attention; for example only 48.2% of surveyed schools have suitable space (4 m3 per capita) for studying and only 21.4% of piloted schools have suitable and ergonomic tables; additionally 69.6% of schools have no emergency exits or access to them.
Conclusion: By passing this pilot phase, now an agreement is signed between the Ministry of Health and Medical Education and the Ministry of Education, and this plan is implemented as a national program in Iran for improvement of the safety and health in schools. We suggest that establishment and maintenance of the health management system in schools and ranking and granting stars to them is one of the most appropriate plans in this regard to be implemented in the region.